برای مشاهده معرفی تکنولوژی Haptic Feedback در یوتوب کلیک کنید
با معرفی کنترلر جدید کنسول پلی استیشن 5 که DuelSense نام دارد، یکی از واژه‌هایی که این روزها بر سر زبان ها افتاده، «haptic feedback» است. تکنولوژی که به نظر می‌رسد در نسل بعد کنسول‌ها با آن زیاد سر و کار خواهیم داشت. همانند زمان معرفی کنسول‌های PS4 pro و Xbox One X که 4K و ۶۰ فریم را ترند کرده بودند، به نظر می‌رسد ترند اصلی نسل بعد به تکنولوژی‌هایی مثل ray tracing، SSD و همین feedback Haptic تغییر خواهند کرد. در ادامه با بررسی Haptic Feedback با ما همراه باشید.
اول از همه اصلا بازخورد هپتیک چیست؟
هر گیمر یا حتی دارنده گوشی موبایل که به انجام بازی می پردازد، حتما هنگام دریافت مسیج و یا تماس و یا حتی زمانی که در یک بازی ریسینگ از جاده خارج می‌شود، با مکانیزمی مواجه شده که در آن گوشی موبایل و یا کنترلرش شروع به لرزیدن می‌کند. در این موارد مشکلی که وجود دارد،این است که این لرزش ها ثابت هستند. مهم نیست شما با چه سرعتی از جاده خارج شده‌اید و یا چندین تماس و مسیج دریافت می‌کنید. گوشی و کنترلر شما همیشه با یک فرکانس ثابت شروع به لرزیدن می‌کند. این تکنولوژی از موتور هایی استفاده می‌کند که برای آن‌ها برنامه‌‌ای تعریف شده تا در چنین مواردی شروع به حرکت دورانی کنند و لرزش ایجاد کنند. اما در تکنولوژی هپتیک با نسل جدیدی از این لرزش‌ها طرف هستیم و دست سازنده‌ها باز خواهد بود تا میزان این لرزش‌ها را کم و زیاد کنند. به عنوان مثال وقتی با سرعت ۶۰ کیلومتر در ساعت با ماشین خود از جاده خارج و وارد یک سطح ناهوار می‌شوید، میزان این لرزش‌ها بسیار کم خواهد بود. حال در همان شرایط اگر با سرعت ۱۰۰ کیلومتر در ساعت از جاده خارج شوید، کنترلر شما با شدت بسیار بیشتری شروع به لرزیدن خواهد کرد. همانند همان چیزی که در شرایط واقعی آن را تجربه می‌کنیم. به کمک بازخورد هپتیک حالا پاشیدن یک قطره آب باران بر روی زمین و یا یک انفجار متفاوت خواهد بود و آن را کاملا در دستانتان لمس خواهید کرد.
در حالی که دست‌یابی به بعضی از تکنولوژی ها مثل ارائه رزولوشن 8K و ۱۲۰ فریم در ثانیه و یا حتی Ray Tracing ممکن است از ابتدای نسل بعد در دسترس نباشند، بازخورد Haptic می‌تواند از همان روز اول به صورت کامل در اختیار شما قرار گیرد تا به کمک آن در دنیای بازی ، تعامل بیشتری را احساس کنید.
Jeevan Aurol از شرکت Razor که به تازگی بر روی تکنولوژی هپتیک با نام Hypersense haptics همکاری کرده در خصوص آن می‌گوید:
« haptic feedbackبه راحتی برای گیمرها قابل لمس خواهد بود. در حالی که در بخش بصری و صدا هر بازیکن ممکن است تجربه‌ای متفاوت که بسته به هر شخص تغییر می‌کند را تجربه کند، تجربه هپتیک بسیار ساده خواهد بود و شما به راحتی آن را احساس می‌کنید. احساس آن که از کدام طرف به سمت شما تیر اندازی شده یا انفجار در چه سمتی رخ داده است. این‌ها مواردی هستند که به راحتی می‌توانند به تجربه شما در بازی‌ها اضافه شوند.»
شما احتمالا قبلا هم بازخورد هپتیک را تجربه کرده‌اید!
هر چند haptic feedback این روز ها بسیار شنیده می‌شود و شاید اتفاق جدیدی به نظر برسد،اما تکنولوژی جدیدی نیست و به طور نمونه ،شرکت اپل از سال ۲۰۱۵ در گوشی‌ها و ساعت های خود از آن استفاده می‌کند. و در زمینه بازی‌ها هم کمپانی‌های مختلفی همچون نینتندو و مایکروسافت از آن در کنترلر های خود استفاده کرده‌اند.
در کنسول نینتندو برای هر یک از Joy-Con ها از بازخورد هپتیک استفاده شده‌است. به عنوان مثال در بازی 1-2 switch که شامل تعدادی مینی گیم است، به خوبی قابلیت هپتیک مورد استفاده قرار گرفته. در یکی از این مینی گیم‌ها تعدادی توپ داخل یک لیوان قرار دارند و شما باید تنها از طریق میزان و شدت لرزش کنترلر ،تعداد این توپ ها را تشخیص دهید.
هر چند شرکت نینتندو هیچ‌وقت از کلمه هپتیک برای این ویژگی استفاده نکرده‌است.آن‌ها این تکنولوژی را HD Rumble نامیده‌اند.
Yoshiaki Koizumi یکی از تولید کنندگان در شرکت نینتندو در این خصوص توضیح می‌دهد:
« شما قادر خواهید بود آب شدن یخ‌ها را در یک لیوان یخ به وسیله HD Rumble حس کنید. حتی حس خواهید کرد که لیوان به مرور زمان با آب پر می‌شود و قبل از آن قادر خواهید بود تا تعداد مکعب های یخ را هم بشمارید. تکنولوژی ما تا این حد دقیق و نزدیک به واقعیت است.»
با این حال، این تنها نینتندو نیست که از این تکنولوژی استفاده می‌کند و قبل از آن و در سال ۲۰۱۳ مایکروسافت بازخورد هپتیک را در کنترلر کنسول Xbox One استفاده کرده بود. کنترلر Xbox One با آنچه مایکروسافت آن را impulse triggers می‌نامد، تولید شده‌است. در کنترلر Xbox One چهار موتور لرزشی استفاده شده، علاوه بر این در هر کدام از تریگر ها یک عدد و یک عدد هم در بدنه و در بخش grip کنترلر به کار رفته است و بدین ترتیب، با ترکیب این موتورها حس بهتر و عمق بیشتری به تجربه بازی‌ها به خصوص در عناوین ریسینگ و شوتر افزوده شده‌است.
برای توضیح این مورد، مایکروسافت در خصوص استفاده استودیو Turn 10 در عنوان فورتزا موتوراسپورت از قابلیت impulse triggers می‌گوید:
«این تکنولوژی بازخورد دقیقی را به وجود آورده که تجربه یک عنوان ریسینگ را تقویت می‌کند. اگر لاسیتک اتومبیل شما در سطح جاده ساییده شده باشد و یا در حال دریفت کردن باشید، اعمال گاز دادن با استفاده از تریگر ها، به شکل متفاوتی انجام خواهد شد و تریگر RT که مخصوص گاز است، سفت و سخت شده و شروع به لرزیدن خواهد کرد و مقاومت بیشتری انجام می‌دهد. این قابلیت با موتور های داخلی کنترلر ترکیب شده و حتی صدای غرش موتور اتومبیل، کنترلر شما را به شکل متفاوتی به لرزه در خواهد آورد. یا حتی اگر از سطح هموارد جاده، وارد یک سطح ناهوار مانند سنگ فرش‌ها شوید، لرزش متفاوت کنترلر را به شکلی کاملا واقعی در دستانتان حس می‌کنید.»
کمپانی Razor هم با آن که در ساخت کنسول‌ها نقشی ندارد، اما از هپتیک در ساخت مدل‌های مختلفی از هدست‌های خود استفاده کرده‌است و بدین صورت هدست بر روی صورت شما شروع به لرزیدن خواهد کرد.
اما این بازخورد هپتیک چگونه در کنترلر کنسول PS5 عمل می‌کند؟
شرکت سونی برای اولین بار قصد دارد از بازخورد هپتیک در کنترلر DuelSense استفاده کند. آن‌ها این تکنولوژی را adaptive triggers نامیده‌اند. در قسمتی از مصاحبه سونی با سایت Wired گفته شده، adaptive triggers میزان مختلفی از مقاوت را در شرایط مختلف در کنترلر DuelSense اعمال خواهد کرد که به شبیه سازی مواردی مثل استفاده از تیر و کمان یا تفاوت استفاده از اسلحه شات‌گان در مقابل رگبار کمک خواهد کرد. توضیحاتی که دقیقا شرایطی را مهیا می‌کند که شرکت مایکروسافت هم برای کنترلر Xbox One به وسیله impulse triggers از آن بهره می‌برد.
سونی برای بخش بدنه هم از تکنولوژی هپتیک استفاده کرده‌است. آن‌ها از محرک‌های voice-coil با قابلیت برنامه‌نویسی در دو سمت کنترلر برای ایجاد haptic feedback استفاده خواهند کرد.
پیتر روبین یکی از نویسندگان سایت Wired که این تکنولوژی را تجربه کرده‌است، در مورد آن می‌نویسد:
«زمانی که این تکنولژی با بلندگوهای پیشرفته کنترلر جدید ترکیب شود، هپتیک جلوه‌های حیرت انگیزی را فعال می‌کند. استودیو ژاپنی سونی چندیدن دموی کوتاه مختص به توضیح همین تکنولوژی طراحی کرده‌است و من آن‌ها را تجربه کردم. در یکی از این دمو ها کنترل شخصیتی را بر عهده داشتم که بر روی سطوح مختلف حرکت می‌کرد و تجربه تمام آن‌ها تجربه‌ای متمایز و غافلگیرانه بودند. در سطح شن و ماسه حس کندی به من منتقل شد و در گل و لای حس غوطه ور شدن را در دستانم تجربه کردم. در سطوح یخ، حس می‌کردم کنترلر با فرکانس بسیار بیشتری واکنش نشان می‌دهد و حس سر خوردن شخصیت کامل مشخص بود. وقتی به داخل استخر شیرجه زدم، حس مقاوت آب را در دستانم حس کردم و زمانی که از یک پل چوبی در حال عبور بودم، حس نبود تعادل به وجود آمد.»
با توجه به این توضیحات به نظر می‌رسد تجربه هپتیک کنترلر DuelSense نسخه پیشرفته‌تری است که تا به امروز در کنترلر های مختلف استفاده شده‌است.
سونی در ادامه همان مقاله سایت Wired توضیح می‌دهد که آن‌ها از زمان طراحی کنترلر Duelshock 4 بر روی استفاده از تکنولوژی هپتیک فیدبک کار کرده‌اند و حتی در زمان عرضه PS4 Pro قصد داشتند از این تکنولوژی استفاده کنند. هر چند در نهایت به دلیل جلوگیری از ایجاد چند دستگی در تجربه PS4 از استفاده از انجام آن منصرف شده اند.
هپتیک چه تفاوتی در نسل بعد کنسول‌ها ایجاد خواهد کرد؟
صرف نظر از تکنولوژی های بصری، مشخص است که هدف از نسل بعد غوطه‌وری و مشارکت بیشتر گیمرها در گیم‌پلی بازی‌ها است. مواردی همچون کاهش زمان بارگذاری به واسطه استفاده از هاردهای SSD، یا استفاده از تکنولوژی‌های مربوط به استریم بازی‌ها و هپتیک فیدبک ، قطعا به احساس غوطه ور شدن بیشتر در بازی‌ها کمک خواهند کرد. در نهایت استفاده از این تکنولوژی تنها به بازیسازان بر می‌گردد. تا به امروز تعداد زیادی از بازیسازان از آن استفاده نکرده‌اند و تنها شاهد موارد انگشت شماری بوده‌ایم که از هپتیک در بازی‌های خود استفاده کنند. حال با افزوده شدن هپتیک به کنترلر DuelSense انتظار می‌رود استفاده از این این تکنولوژی هر بیشتر در بین بازیسازان فراگیر شود.
