براش مشاهده مقایسه پلی استیشن 5 یا ایکس باکس سری ایکس در یوتوب کلیک کنید
اگر همه چیز طبق برنامه قبلی اجرا شود و شاهد تاخیر خاصی نباشیم، گیمرها این فرصت را دارند که حداقل برای هشت ماه آینده شاهد جنگ کنسولی جدیدی باشند. اینبار هم مانند دو نسل گذشته نینتندو خود را جدا کرده و رقابت اصلی میان سونی و مایکروسافت جریان دارد. کمپانی‌هایی که از دید سیاست‌گذاری و طراحی کنسول سعی دارند مسیری مشابه را دنبال کنند اما اندک اختلاف‌های آنها هر بار یکی را به عنوان پیروز معرفی می‌کند. نسل گذشته در همان ابتدای کار با قیمت‌گذاری Xbox One و سخت‌افزار بهتر PS4 به پایان رسید و می‌دانستیم که شرایط در سال‌های بعدی آنچنان تغییری نخواهد شد. حالا اما مایکروسافت با درس از اشتباهات گذشته برگشته و در قدم اول برای بار دیگر مطمئن شده که نباید حداقل رقابت قدرت سخت‌افزار را به PlayStation 5 واگذار کند. موضوعی که البته هنوز سرنوشت درستی برای آن نمی‌توان متصور شد.
پردازنده اصلی (CPU)
طی هفته‌های اخیر مایکروسافت و سونی جزئیات اصلی سخت‌افزار دو کنسول ایکس باکس سری ایکس و پلی استیشن 5 را اعلام کردند و حالا می‌دانیم که شایعات تا حد زیادی درست بودند و هر دوی این کنسول‌ها از معماری Zen 2 شرکت AMD برای پردازنده اصلی یا همان CPU استفاده کرده‌اند. با این حال یک تفاوت جزئی در این بخش وجود دارد و مایکروسافت اعلام کرده که کنسول آنها پردازنده Zen 2 شرکت AMD با هشت هسته و کلاک 3.8 گیگاهرتز را در خود جای داده. در مقابل سونی برای PS5 پردازنده‌ای کاملا مشابه اما با کلاک 3.5 گیگاهرتز را در نظر گرفته. اختلاف عددی در این زمینه اندک است اما نباید نکته‌ای جزئی را فراموش کرد و آن هم تکنولوژی SMT شرکت AMD است که وظیفه هایپرتردینگ را برعهده دارد. در شرایط عادی Xbox Series X از هفت هسته پردازنده خود با کلاک 3.8 گیگاهرتز استفاده می‌کند اما اگر SMT فعال شود، تعداد هسته‌های فعال به هشت رسیده (افزایش تِرد‌های فعال از 8 به 16) و در مقابل کلاک آنها به 3.6 گیگاهرتز کاهش پیدا می‌کند. سونی هم از همین تکنولوژی در پردازنده خود بهره می‌برد اما با در نظر گرفتن اطلاعات رسمی، کلاک 3.5 گیگاهرتز PS5 مربوط به زمانی می‌شود که این کنسول از هشت هسته و 16 تِرد خود به صورت همزمان بهره می‌برد. با در نظر گرفتن این موارد می‌توان نتیجه گرفت که هرچند نهایتا Xbox Series X از پردازنده قدرتمند‌تری نسبت به PS5 بهره می‌برد اما اختلاف قدرت پردازشی آنها به شدت اندک است.
پردازنده گرافیکی (GPU)
پردازنده گرافیکی به واسطه ذات فعالیت خود همواره بیشتر مورد توجه گیمرها قرار گرفته و اینبار نیز منشا اصلی اختلافی است که میان طرفداران سونی و مایکروسافت به وجود آمده. استفاده از SoC شرکت AMD، طراحی این بخش یعنی GPU را نیز برعهده رقیب Intel گذاشته و شاهد استفاده از پردازنده‌های گرافیکی سری RDNA 2 هستیم. پردازنده‌هایی که از تکنولوژی Ray Tracing به صورت سخت‌افزاری پشتیبانی می‌کنند و هنوز نمونه مشابه آنها برای کامپیوترهای شخصی توسط AMD به شکل عمومی روانه بازار نشده. بگذارید ابتدا اعداد را مرور کنیم. سونی اعلام کرده که GPU آنها از 36 واحد پردازدشی (CU) با کلاک 2.23 گیگاهرتز بهره می‌برد و در مقابل Xbox Series X دارای 52 واحد پردازشی اما با کلاک پایین‌تر یعنی 1.825 گیگاهرتز است. فرمول همیشگی محاسبه قدرت پردازشی بر مبنای ترافلاپس به ما می‌گوید که پردازنده گرافیکی PS5 قدرتی معادل 10.28 ترافلاپس و Xbox Series X قدرت 12.16 ترافپلاسی را پیش روی بازیسازها قرار می‌دهد. اولین و مهم‌ترین مسئله در زمینه مقایسه قدرت گرافیکی کنسول‌های نسل آینده این است که نباید به قدرت ترافپلاسی آنها اهمیتی دهید. سونی که مشخصا به خاطر ضعف در این قسمت می‌گوید این کار را انجام دهید اما مایکروسافت با وجود برتر بودن چرا نظری مشابه دارد ؟ قدرت مبتنی بر ترافلاپس تنها در بر گیرنده محاسبه‌ای است که برای قدرت پردازشی ALU صورت می‌گیرد. قدرتی که به واسطه حضور ده‌ها تکنولوژی جدید در پردازنده‌های گرافیکی نسل آینده به درستی نمی‌تواند، قابلیت‌های نسل آینده را نشان دهد.
مایکروسافت هرچند در این زمینه روی کاغذ برتر است اما نمی‌خواهد گیمرها 12 ترافلاپس Xbox Series X را با 6 ترافلاپس Xbox One X مقایسه کرده و نتیجه‌گیری کنند که نسل آینده تنها دو برابر قوی‌تر شده. سونی با PS5 در این زمینه سعی کرده تعداد واحد‌های پردازشی را کم کرده و کلاک آنها را به رقمی غیرقابل تصور حتی برای کامپیوترهای شخصی یعنی 2.23 گیگاهرتز برساند. موضوعی که باعث افزایش سرعت می‌شود. در مقابل مایکروسافت رویکردی کاملا عکس را برای Xbox Series X اتخاذ کرده که به افزایش قدرت منتهی می‌شود. این نکته را نیز باید در نظر بگیرید که به گفته مایکروسافت CPU و GPU کنسول Xbox Series X کلاکی غیرقابل تغییر داشته و در بالاترین میزان قدرت خود فعالیت می‌کنند اما سونی از فرکانس متغیر بهره گرفته. هنوز برای نتیجه‌گیری در این زمینه زود است اما احتمالا تفاوت طراحی سیستم انتقال پاور و کنترل دما در هر کنسول می‌تواند نقش پررنگی در این زمینه داشته باشد. صحبت‌های مارک سرنی این شائبه را ایجاد کرد که ممکن است CPU و GPU کنسول سونی هیچگاه در بالاترین فرکانس خود کار نکنند اما کارشناس‌های مختلف اعتقاد دارند که حتی بازی‌های نسل آینده نیز به هیچ‌وجه در بدترین شرایط به نهایت قدرت این دو بخش به صورت همزمان نیازی ندارند. از سویی برخی منابع اشاره کرده‌اند که تعداد کمتر واحد‌های پردازشی نهایتا به ضرر PS5 در زمینه استفاده از تکنولوژی Ray Tracing منتهی می‌شود اما فعلا مدرک روشنی برای اثبات این موضوع وجود ندارد.
حافظه (RAM)
استفاده از SSD در نسل آینده تا حد زیادی می‌تواند مفهوم RAM را برای PS5 و Xbox Series X تغییر دهد اما با این وجود باید توضیح دهیم که هر دوی این کنسول‌ها از 16 گیگابایت رم GDDR 6 بهره می‌برند. تغییراتی که سازندگان کنسول در تمامی اجزای سخت‌افزاری به وجود آورده‌اند باعث شده هرچند بسیاری از اعداد در نظر یکی باشند اما در عمل تفاوت بسیاری دارند. مایکروسافت در Xbox Series X از 16 گیگابایت رم موجود، 10 گیگ را به صورت اختصاصی در اختیار بازی قرار داده. بخشی از رم کنسول که با پهنای باند 560 گیگابایت بر ثانیه فعالیت می‌کند. در ادامه اما 6 گیگابایت باقی مانده که پهنای باندی معادل 336 گیگابایت بر ثانیه دارد به سیستم عامل، پردازش‌های CPU، صدا و مسائلی این چنینی ارتباط دارد. مایکروسافت اعلام کرده از 6 گیگابایت مورد نظر در اصل 3.5 گیگابایت دیگر آن در اختیار بازی‌ها به صورت مستقیم یا غیرمستقیم قرار می‌گیرد. سونی اما رویکرد ساده‌‌تری را در این قسمت اتحاذ و اعلام کرده که تمام 16 گیگابایت رم PS5 پهنای باندی معادل 448 گیگابایت بر ثانیه دارد و به صورت همزمان در اختیار بازی و دیگر بخش‌های مرتبط قرار می‌گیرد.
فضای ذخیره‌سازی (SSD)
بالاخره کنسول‌ها از چنگال هارد درایوهای قدیمی فرار کرده و حالا با استفاده از SSD این فرصت را دارا هستند که اطلاعات را با سرعتی فوق‌العاده بالا انتقال دهند. بگذارید ابتدا فرمول سرراست مایکروسافت را مرور کنیم. کنسول Xbox Series X از یک ترابایت حافظه SSD نوع NVMe استفاده می‌کند که می‌تواند اطلاعات را به صورت خام و فشرده شده با دو سرعت 2.4 و 4.8 گیگابایت بر ثانیه منتقل کند. اگر به فکر افزایش فضای ذخیره‌سازی کنسول نسل آینده مایکروسافت هستید، فرایندی ساده اما احتمالا گران‌تری را نسبت به PS5 باید دنبال کنید. مایکروسافت برای این بخش قصد دارد حافظه‌های SSD با ظرفیت یک ترابایت را در شکلی اختصاصی روانه بازار کند. عملا چیزی که Xbox Series X برای افزایش فضا پیش روی مخاطب می‌گذارد شبیه به رویکرد آنها در زمان حضور Xbox 360 است.
سونی در مقابل اما بزرگ‌ترین نوآوری خود را در زمینه طراحی و استفاده از SSD رقم زده. آنها از SSD نوع NVMe با ظرفیت 825 گیگابایت در کنسول خود استفاده کرده‌اند. فضایی که اجازه می‌دهد اطلاعات به دو صورت خام و فشرده شده با پهنای باند 5.5 و 8 تا 9 گیگابایت بر ثانیه منتقل شوند. باز هم همه‌چیز روی کاغذ مشابه است اما چرا عملکرد PS5 در این زمینه به مراتب بهتر از کنسول مایکروسافت است ؟ جواب این سوال را می‌توان در تغییراتی پیدا کرد که سونی روی واحد SSD خود ایجاد کرده. کمپانی ژاپنی برای رسیدن به این اعداد شگفت‌انگیز که حتی در بازار PC رقیبی ندارد از یک واحد فلش تغییریافته در ساختاری 12 کاناله با 6 سطح اولویت بهره گرفته. در اصل سونی اعلام کرده که فضای عجیب 825 گیگابایتی نتیجه استفاده از این نوع معماری خاص در بخش SSD است که کمی از فضای نهایی و ایده‌آل یک ترابایت کاسته اما تاثیر شگرفی روی سرعت نهایی داشته. سونی از استاندارد سخت‌افزاری شناخته شده یعنی ZLIB استفاده کرده اما برای فشرده‌سازی بهتر و رسیدن به 10 درصد افزایش عملکرد آن را با تکنولوژی RAD Game Tools یعنی Kraken همراه کرده. تمامی این دستکاری‌های ریز و تاثیرگذار نهایتا سرعتی را برای فضای ذخیره‌سازی PS5 به همراه آورده که سرعتی تقریبا دو برابر را نسبت به رقیب نمایش می‌دهد.
تمام این توضیحات باعث می‌شوند که وضعیت برای افزایش فضای ذخیره‌سازی کمی از آن حالت استاندارد و ساده‌ای که مایکروسافت دنبال می‌کند، فاصله بگیرد اما نگران نباشید. اصلی‌ترین موضوع مورد بحث این است که SSD کنسول PS5 سرعتی به مراتب بالاتر از چیزی را ارائه می‌کند که بهترین SSDها در بازار PC قابلیت رسیدن به آن را در اختیار دارند. سونی اعلام کرده که در زمان عرضه کنسول می‌توانید فضای ذخیره‌سازی کنسول را با خرید SSD های موجود در بازار و نه‌شخصی‌سازی شده مانند Xbox تهیه کنید. مارک سرنی توضیح داده که هرچند بهترین SSDهای موجود در بازار فعلی برای استفاده در PS5 مناسب نیستند اما تکنولوژی این بخش و قطعاتی که قرار است تا انتهای سال جاری میلادی وارد بازار شوند، اختلاف موجود را پوشش می‌دهند. در اصل شما زمان خرید SSD اضافه برای PS5 باید دو نکته را در نظر بگیرید. اول اینکه از دید شکل و اندازه باید SSD مورد نظر شما استانداردی شبیه به PS5 داشته باشد. نکته دوم این است که سرعت انتقال آن باید حتی بیشتر از کنسول سونی باشد تا نهایتا به واسطه اختلاف معماری بتواند قدرتی مشابه با SSD پلی‌استیشن 5 را نمایش دهد. سونی در ادامه توضیح داده که بعد از عرضه PS5 در بازار فهرستی را منتشر می‌کند که نشان می‌دهد چه SSDهایی را می‌توانید برای کنسول خود خریداری کنید. هنوز برای مقایسه قیمتی این بخش زود است اما می‌توان انتظار داشت که استفاده PS5 از سخت‌افزاری که تولیدکننده‌های متفاوتی می‌توانند در کاهش قیمت آن نقش داشته باشند، نهایتا به برتری جزئی آنها در این زمینه (قیمت) منتهی می‌شود.
نتیجه‌گیری
با در نظر گرفتن تمام نکات اشاره شده می‌توان گفت که مایکروسافت و سونی هرچند برای ساخت Xbox Series X و PS5 به نظر از قطعاتی مشابه استفاده کرده‌اند اما به قدری در ساختار آنها تغییر ایجاد کرده‌اند که عملا با دو نوع رویکرد کاملا متفاوت روبرو هستیم. قدرت و سرعت نقطه برتری هر کدام نسبت به دیگری است و این بازیسازها هستند که به دو صورت انحصاری یا غیرانخصاری تعیین می‌کنند، از کدام یک استفاده بیشتری می‌شود. بهترین مقایسه Xbox Series X و PS5 همین جا به پایان می‌رسد. تفاوت رویکرد هر دو کمپانی باعث می‌شود که فعلا امکان مقایسه مانند نسل فعلی وجود نداشته باشد که بگوییم به شکل قطعی کدامیک از دیگری برتر است. نتیجه کار زمانی مشخص می‌شود که بتوان بازی‌های مشابه را روی دو کنسول مقایسه کرد. ممکن است بازیساز بیشتر به گرافیک نهایی توجه کند و قدرت Xbox Series X نمایان شود اما توجه خود را به نوع جدیدی از طراحی مراحل و استفاده از سرعت بالای انتقال بگذارد که به نمایش بهتر عملکرد PS5 منتهی می‌شود. این نکته را نیز نباید فراموش کرد که تکنولوژی جدید سونی در زمینه پخش صدا و موتور Tempest می‌تواند تحولی بزرگ را در زمینه کیفیت پخش صدا رقم بزند اما هنوز برای نتیجه‌گیری درباره آن زود و تجربه نهایی نشان‌دهنده اختلاف کیفیت است. در نظر گرفتن تمامی این موارد روی قیمت کنسول‌ها تاثیری مستقیم دارد و تنها دیدن شواهد فعلی به ما می‌گوید که احتمال اختلافی حداقل 50 دلاری در قیمت کنسول‌ها وجود دارد. برنده واقعی نسل آینده سرعت یا قدرت بیشتر نیست، قیمت حرف نهایی را می‌زند و باید تا اعلام رسمی آن بیشتر صبر کنیم.
