نقد و بررسی Frostpunk

لندن، قرن نوزدهم پس از میلاد است. چرخ اقتصاد و توسعه به سرعت در حال چرخیدن است. اما به نظر می‌رسد همه از این پیشرفت به یک اندازه بهره‌مند نمی‌شوند و هر چه طبقه اجتماعی بالاتری داشته باشید، نفع شما هم بیشتر خواهد شد. ناگهان در میانه‌ی بهار، برف شروع به باریدن می‌کند و همه‌گان شگفت زده می‌شوند، اما به سادگی از کنار آن عبور می‌کنند. بارش این برف ادامه پیدا می‌کند و به طبع اقشار کم درآمد زیر این سرمای ناگهانی آسیب پذیرترند ولی آیا این چیز جدیدیست؟ اما این بار متفاوت است. این سرما و یخ بندان بدون وقفه ادامه پیدا کرده و در امتداد آن همه چیز شروع از هم پاشیدن می‌کند. گدا و ثروتمند در کنار هم از گرسنگی و سرما رنج می‌برند و گویی این برف خطوط بین طبقات این جامعه را هم می‌پوشاند. مطمئنا این نمی‌تواند پایان ماجرا باشد و در آخرین تلاش برای بقا، طبقه اشراف و مرفه، ژنراتورهایی در نقاط مختلف سرزمین می‌گذارند تا با فعال کردن آن‌ها، بتوانند از این سرما جان سالم به در ببرند. نقشه‌ای که هیچگاه به حقیقت نمی‌پیوندد و حال شما صاحب این ژنراتور هستید و به عنوان رهبر این کاروان متشکل از زن و بچه و پیر و جوان، آخرین امید مردم عادی به حساب می‌آیید. اما سوال اینجاست که آیا شما به عنوان آخرین امید آن‌ها می‌توانید یک شهر را اداره کنید و از پس مشکلات آن بر بیایید؟

اگر شما هم از طرفداران سبک استراتژی باشید می‌دانید که مدتی ا‌ست این ژانر از دوران اوج خود فاصله گرفته است. زمانی که استدیوهای عظیمی مثل «بلیزارد» و «رلیک» با عرضه عناوینی چون «Warcraft» یا «Company of Heroes» باعث تحسین همگان می‌شدند، اما حالا و پس از بسته شدن استدیوهایی مثل «انسمبل»  و «وست وود» و بالا رفتن هزینه‌های ساخت بازی که سازنده‌ها را مجبور به کار در رشته‌های پول سازتر کرده، عرصه‌ای فراهم شده تا استدیوهای کوچک‌تر بتوانند با ارائه ایده‌های منحصر به فرد خود جان دوباره‌ای به این ژانر ببخشند. یکی از این استدیوهای نام آشنا، «11 bit» بوده و مطمئنا نام این استدیو از بازی «This War of Mine» به گوشتان خورده است. عنوانی که در عین سادگی و ظرافت ترسناک‌ترین و منزجر کننده‌ترین ابعاد جنگ را که ما تا به حال به آن فکر نکرده بودیم را نشان داد. حالا این استدیو دوباره قصد دارد با خلق تجربه‌ای مشابه، اما این بار در زمینه‌ی بقای یک جامعه در اوج بحران، تجربه‌ای میخکوب کننده را برای بازیکن خلق کند و به همین دلیل «Frostpunk» (فراست پانک) را راهی بازار کرده است.

بازیکن در این بازی 3 سناریو برای انتخاب خواهد داشت که اولین آن بخش اصلی بازی‌ست و هدف شما همان شعار تبلیغات «فراست پانک» یعنی بقاست. یک ژنراتور با 80 نفر سکنه که باید به مدت 46 روز از مشکلات مختلف عبور کنند. در این میان ابعاد مختلفی مثل قانون‌گذاری، تکنولوژی و همچنین اکتشاف محیط اطراف خود، به کمک شما می‌آید و شما را در پیش برد شهر خود یاری می‌کنند. تکنولوژی همانند تمامی بازی‌های استراتژیک شامل یک سیستم مرحله‌ای است که هر مرحله با پرداخت منابع مورد نیاز خود باز خواهد شد. شاید بتوان گفت دو بخش قانون گذاری و اکتشاف جایی است که این بازی تمرکز بیشتری روی آن دارد. در قانون گذاری ابتدا شما با قوانین ابتدایی که ارتباط مستقیم با خو گرفتن مردم شما با محیط دارد و پس از مدتی دو شاخه موازی (که تنها یکی قابل انتخاب است) به نام‌های «اعتقاد» و «نظم» برای شما باز خواهد شد که توسط آن، هدف مردم خود را مشخص خواهید کرد. در این اینجا شما می‌توانید امضای آشنای استدیوی 11bit را ببینید. قوانین سوال برانگیزی مثل کار کودکان، رها کردن مردگان در گور دسته جمعی پس استفاده از اعضای داخل بدنشان یا مخلوط کردن صابون در جیره غذایی را ببینید، البته بدیهی‌ست که می‌توانید مردگان را دفن یا از کودکان به درستی مراقبت کنید اما آیا حاضرید بهای آن را هم بپردازید؟ یکی دیگر از بازوهای کمکی اکتشاف است که پس از تحقیق و ساخت یک بالون دیده‌بانی افرادی را به خارج از قلمرو بفرستید و علامت سوال‌های مشخص شده روی نقشه را جست و جو کنید.

در ادامه با دو مولفه «امید» و «اغتشاش» مواجه خواهید شد که سبک بازی شما را تحت تاثیر قرار می‌دهد. هر چه به تقاضاهای مردم، بسته به نحوه قبول کردن آن‌ها، جامع عمل بپوشانید، به امید مردم کمک و از اغتشاش کم خواهید کرد. اما بازی راه دیگری نیز پیش روی شما خواهد گذاشت. شما می‌توانید با تغییر شیوه حکم‌رانی خود و کمک از یاران وفادار امید را یا تبدیل به «سرسپردگی» یا «پیروی» بسته به شیوه انتخابی خود کنید. در این صورت تنها چالش شما اغتشاش است که بر روی درجه سختی نرمال و کمی دقت هیچ چالشی برای بازیکن ایجاد نخواهد کرد. از دیگر مولفه‌های اصلی فراست پانک باید به سرما اشاره کرد. شهر شما از دمای زیر 20 درجه سلسیوس شروع به کار می‌کند و هر چه جلوتر بروید این دما پایین‌تر می‌رود. این کاهش دمای تدریجی همانند نوعی فرسایش عمل می‌کند و شما را مجبور به قوی‌تر کردن سیستم‌های گرمایشی، چینش بهتر ساختمان‌ها حول ژنراتور و از همه مهم‌تر استخراج بیشتر ذغال سنگ، سوق می‌دهد. اگر نتوانید ژنراتور را روشن نگه دارید بلافاصله شاهد از کار افتادن ساختمان‌ها و مریض شدن مردم خواهید بود که این مسئله اولین قدم در سراشیبی فروپاشی شهر و در نهایت تبعید شما است.

استدیوی 11bit همیشه توجه ویژه‌ای به بخش بصری و موسیقی عناوینش دارد و این موضوع در قالب توجه به جزئیات خود را نشان می‌دهد. فراست پانک خود را در دو حالت 3 بعدی، شهر شما که به صورت ریل تام نشان داده می‌شود، و 2.5 بعدی که اخبار اتفاقات و قوانین در آن توضیح داده می‌شوند روایت می‌کند. بخش 3 بعدی که ساخت و ساز شهر شامل آن می‌شود را می‌توان لبریز از جزئیات دانست. یخ زدگی صفحه مانیتور برای بهتر نشان دادن دمای محیط، مردمان شما که به سختی راه خود را در برف باز می‌کنند و جای پا روی آن می‌گذارند، برف روی ساختمان‌ها که به صورت ریل تایم و با دمای اطراف خود کم و زیاد می‌شوند و تغییرات ضمنی به خاطر انتخاب هدف شما (نظم یا اعتقاد) که بر روی ساختمان ها اعمال می‌شود را می‌توان نمونه‌ای از این جزئیات دانست. موسیقی هم به صورت مکمل این فضا افزوده شده و هر بار که در قبال مردمتان کوتاهی می‌کنید با آهنگی سوزناک کاری می‌کند که این اتفاق تکرار نشود.

در پایان ما به سوالی که همیشه در مورد بازی‌هایی با این سبک مطرح می‌شود بر می‌خوریم، فراست پانک به عنوان یک بازی استراتژیک و شهرسازی، چقدر ارزش تکرار دارد؟ چیزی که بدیهی است استدیوی 11bit در خلق فضایی آخرالزمانی و در عین حال شهری پویا به اهداف خود رسیده است اما پس از چند بار اتمام بازی با «تکرار» مواجه خواهید شد. بازی به گونه‌ای ساخته شده که شما از روز 1 شروع و تا روز 40 (زمان داخل بازی) ادامه می‌دهید و این مسئله باعث محدود شدن بازیکن می‌شود و آزادی عمل را آن طور که یک بازی شهرسازی نیاز دارد، می‌گیرد. متاسفانه این نکات با برف بسیار زیبای بازی قابل پوشانده شدن نیستند اما همچنان فراست پانک یک اثر خاص و تاریک است و تجربه‌ی آن به طرفداران این سبک حتما توصیه می‌شود.

نقد و بررسی بازی Frostpunk بر اساس نسخه ارسالی سازنده برای وبسایت بازی‌سنتر نوشته شده است.