نسل هشتم کنسول‌های خانگی به بهترین شکل ممکن برای سونی به پایان رسید و حالا آنها با پلی‌استیشن 5 وارد رقابتی تازه با مایکروسافت شده‌اند. رقابتی که با تجدید قوای مایکروسافت و معرفی ایکس باکس سری ایکس مطمئنا سخت‌تر و نزدیک‌تر از گذشته دنبال می‌شود. سونی خود را در موقعیتی پیدا کرده که باید نه تنها به جنگ قدرت سخت‌افزاری بالاتر کنسول مایکروسافت برود بلکه بایستی فهرست محصولات خود را به شکلی تدارک ببیند که بتواند در مقابل سرویسی همچون Game Pass حرفی برای گفتن داشته باشد. با وجود این مسائل، اینجا به دنبال بررسی استراتژی‌های هر کدام از کمپانی‌های تولیدکننده کنسول بازی نیستیم و قصد داریم بعد از دو ماه تجربه استفاده از PS5، به بررسی کامل این کنسول غول‌پیکر بپردازیم. کنسولی که شاید بزرگ‌ترین نقطه قوت خود را در نرم افزار ببیند اما مطمئنا در دیگر زمینه ها و به خصوص طراحی کنترلر، حرف‌های بسیاری برای گفتن دارد.
برای تماشای بررسی پلی استیشن 5 در یوتوب کلیک کنید
از همان لحظه اول و برخورد با جعبه PS5، متوجه می‌شوید که با کنسولی سنگین طرف هستید. کنسولی 4.5 کیلوگرمی که از دید اندازه شاید تمامی استانداردهای گذشته را به چالش کشیده و از دید ابعاد به معنای واقعی کلمه، غول پیکر است. نسل گذشته صدای فن PS4 تبدیل به کابوس گیمرها شده بود و اکنون سونی تمام تلاش خود را به کار گرفته تا با طراحی سیستم خنک‌کننده‌ای متفاوت به این مشکل پایان دهد. کاری که در انجام آن به موفقیت دست پیدا کرده و پلتفرمی ساکت و خنک را پیش روی مخاطب‌ها قرار داده‌اند. کنسولی که در هر دو این زمینه‌ها عملکردی فوق العاده دارد و به نظر نمی‌رسد تا انتهای کار خود با مشکلات نسل گذشته دست و پنجه نرم کند. با این وجود فرمول سونی برای رسیدن به دما و صدای پایین، باعث افزایش ابعاد کنسول شده و باید به این نکته اشاره کرد که اصولا PS5 دشمن شماره یک سیستم‌های سینمای خانگی و به شکل کل محل قرارگیری تلویزیون است. هرچند وضعیت در زمان قرار دادن کنسول به شکل افقی نسبت به Xbox Series X بهتر است اما باز هم نمی‌توان از این نکته چشم‌پوشی کرد که ابعاد PS5 می‌تواند برای بسیاری از مخاطب‌های این پلتفرم دردسرساز شود. جدای از بحث مهندسی فنی که در این طراحی به شدت مورد توجه بوده، کنسول جدید سونی بدون شک یکی از زیباترین پلتفرم‌های تاریخ صنعت بازی‌های ویدئویی است. قرار گرفتن پوشش‌های سفید رنگ در دو طرف لایه مشکی رنگ و براق میانی، ترکیبی جالب توجه را شکل داده و مطمئنا نظر اکثر گیمرها را به خود جلب می‌کند. متریال مورد استفاده در ساخت کنسول از دید کیفیت در بالاترین سطح ممکن قرار می‌گیرید اما باز هم اصرار سونی به استفاده از رنگ سفید شاید مورد توجه درصد بالایی از مخاطب‌ها قرار نگیرد. پیش از این نیز شاهد کنسول‌های سفید رنگ بوده‌ایم و PS5 نیز درصد همانند تمامی آنها شبیه به آهن ربایی کثیفی عمل می‌کند. کافیست چند بار بدنه خارجی کنسول را لمس کنید تا با لکه‌های متعددی در بخش‌های مختلف آن روبرو شوید. اگر تمرکز زیادی روی تمیزی پلتفرم خود دارید باید به این مسئله اشاره کنیم که احتمالا روزگار سختی را در این نسل پیش روی خود می‌بینید.
ابعاد بزرگ و وزن بالا چالش دیگری را نیز برای پلتفرم سونی ایجاد کرده و آن هم اطمینان از نحوه قرارگیری کنسول در سطوح مختلف است. پایه نگه‌دارنده‌ای همراه کنسول در جعبه آن وجود دارد که بایستی برای قرار دادن PS5 به هر دو شکل افقی و عمودی از آن استفاده کنید. اگر تصمیم به استفاده از این کنسول به شکل افقی دارید، کار سختی را پیش روی خود نمی‌بینید و کافیست پایه را در محل تعبیه شده قرار دهید. وضعیت اما در زمان استفاده از کنسول به شکل عمودی کاملا متفاوت است. در ابتدا باید پوشش زیری پایه را باز کرده، پیچی که درون آن قرار دارد را خارج کنید و در ادامه پایه را با این پیچ به زیر کنسول متصل کنید. فرایندی که شاید ساده به نظر رسد اما مطمئنا برای کاربرهای تازه‌کار می‌تواند در همان ابتدای کار تبدیل به چالشی قابل توجه شود. جدیدترین کنسول سونی از HDMI 2.1 پشتیبانی کرده و کابل قرار گرفته در جعبه نیز دارای همین مشخصات است. شکلی از اتصال تصویر که به شما اجازه می‌دهد تصاویری 4K را با نرخ فریم 120 تجربه کنید. در بخش پشتی کنسول به جز پورت HDMI، شاهد دو درگاه USB 3.0 و اتصال اترنت هستیم. متاسفانه اگر از سینمای خانگی قدیمی استفاده می‌کنید که باید از طریق پورت آنالوگ به کنسول متصل شود باید این خبر بد را بدهیم که چنین امکانی را روی PS5 در اختیار ندارید. تنها کسانی که سینمای خانگی آنها از آخرین نسل اتصال HDMI بهره می‌برند، امکان هماهنگ‌سازی با کنسول جدید سونی را در اختیار دارند. مسئله‌ای که نشان می‌دهد احتمالا در آینده‌ای نزدیک باید با حجم زیادی از سینماهای خانگی که از رده خارج شده‌اند، خداحافظی کنیم. هرچند در بخش جلوی کنسول دو پورت USB 3.0 و Type-C قرار گرفته اما اگر قصد استفاده از هارد اکسترنال برای ذخیره‌سازی اطلاعات را دارید، باید به این نکته توجه داشته باشید که تنها از پورت‌های USB پشت کنسول برای انجام این کار می‌توانید استفاده کنید.
در حال حاضر دو مدل استاندارد و دیجیتال PS5 توسط سونی وارد بازار شده‌اند که تنها تفاوت آنها در وجود و غیبت درایور بلوری خلاصه شده. از دید ظاهری و طراحی شاید نسخه دیجیتال جایگاه بهتری را به خود اختصاص دهد اما افزایش وزن کنسول به واسطه حضور درایور بلوری در نسخه استاندارد به این شما پایداری بیشتری را در زمان استفاده از کنسول در حالت عمودی ارائه می‌کند. با این حال به راحتی نمی‌توان از بالاتر بودن سطح کیفی طراحی نسخه دیجیتال نسبت به استاندارد چشم‌پوشی کرد، موضوعی که در کنار قیمت پایین‌تر می‌توانند به عنوان عواملی تاثیرگذار در زمان خرید شناخته شوند. با وجود این مسائل وضعیت بعد از راه‌اندازی اولیه و روشن کردن کنسول تا حد قابل توجهی بهبود پیدا می‌کند. دو نوار نوری قرار گرفته در کناره‌های کنسول به خصوص در تاریکی جلوه فوق‌العاده‌ای را به آن می‌دهد و از نسل پیش تاکنون به عنوان نکته‌ای کوچک اما مهم در طراحی بصری پلی‌استیشن به شمار می‌رود. استفاده از SSD در نسل جدید پلی‌استیشن باعث شده از همان ابتدا متوجه شویم که دیگر خبری از بارگذاری‌های طولانی مدت نیست و حتی سیستم عامل و رابط کاربری اصلی کنسول با سرعت به مراتب بالاتری آماده استفاده می‌شوند. سونی در PS5 برخلاف رقیب خود از رابط کاربری کاملا جدیدی استفاده کرده که شامل قابلیت‌های جانبی متعددی می‌شود. این رابط کاربری جدید با وضوح تصویر 4K و البته پشتیبانی از HDR به نمایش در می‌آید و از دید زیبایی شناختی شاید بهترین سیستم عامل و رابط کاربری باشد که تاکنون در یک کنسول بازی مورد استفاده قرار گرفته. اینبار سونی آیکون‌ها و گزینه‌های مختلف روی تصویر را به شکل قابل توجهی کوچک کرده تا فضای بیشتری را در اختیار فعالیت‌های گرافیکی قرار دهد. موضوعی که به بهبود تجربه کاربری کمک به‌سزایی کرده. جدای از این مسئله حالا به واسطه حضور SSD، این امکان در اختیار تولیدکننده‌ها قرار گرفته تا امکاناتی جدید را پیش روی مخاطب‌های خود قرار دهند که تنها از طریق این رابط کاربری جدید، امکان‌پذیر است.
در حال حاضر شما می‌توانید با استفاده از قابلیتی تحت عنوان Activity Card، فعالیت‌های مختلف در بازی‌ها را به شکل سریع‌تری پیگیری کرده و در لحظه آنها را تجربه کنید. نکته دیگری که به شکل مکمل در کنار این موضوع قرار می‌گیرد به ویدیوهای راهنمایی اختصاص دارد که برای فعالیت‌های جانبی یا اصلی در بازی‌ها طراحی شده‌اند. بسته به اثری که مشغول تجربه آن هستید، مجموعه‌ای ویدیوهای کمکی برای بخش‌های مختلف وجود دارد شما می‌توانید با فشردن چند کلید به آنها دسترسی داشته باشید. خوشبختانه تمامی این ویدیوها در سرورهای سونی قرار گرفته‌اند و برای استفاده از آنها نیازی به دسترسی یوتوب وجود ندارد. هرچند اکثر تغییرات صورت گرفته در رابط کاربری PS5 برای بهبود تجربه کاربری و افزایش سرعت آن صورت گرفته‌اند اما در همین حال شاهد غیبت برخی قابلیت‌ها یا بهتر است بگوییم راه‌هایی هستیم که در نسل گذشته وجود داشته‌اند اما اینجا به بهترین شکل ممکن پیاده‌سازی نشده‌اند.
برای درک بهتر این موضوع کافیست به سراغ مثال ساده‌ای برویم. شما مشغول تجربه بازی هستید و قصد دارید به سراغ فهرست تروفی‌های آن بروید تا متوجه شوید که کدامیک را آزاد کرده یا نکرده‌اید. برای دسترسی به این بخش ابتدا باید کلید پلی‌استیشن را فشرده به منوی دسترسی‌های سریع وارد شوید. در ادامه گزینه پروفایل را انتخاب کرده و از زیرمنوی آن وارد بخش تروفی شوید. حالا روی بازی مد نظر خود کلیک کرده و در ادامه این فرصت را پیدا می‌کنید که فهرست تروفی‌های آن را ببینید. فرایندی که در نسل آخر رابط کاربری PS4 به شکلی بسیار سریع‌تر و راحت‌تر پیش روی شما قرار می‌گرفت اما حالا به شکل کامل حذف شده. البته باید به این نکته توجه داشت که مسائلی این چنینی در به‌روزرسانی‌های بعدی سیستم عامل به احتمال فراوان برطرف می‌شوند اما فعلا از آنها می‌توان به نقاط ضعف PS5 یاد کرد. در مقابل نباید فراموش کرد که دیگر تغییرات صورت گرفته در سیستم عامل از جمله بخش Share، اکنون عملکرد بهتری را ارائه کرده و برای اولین‌بار به شما اجازه ضبط ویدیو به شکل 4K را می‌دهد.
از همان روز اول معرفی PS5، می‌دانستیم که نسل جدید کنسول‌های خانگی سونی از SSD به عنوان جایگزینی برای هارد درایوهای قدیمی استفاده می‌کند. نسل جدید فضای ذخیره سازی اطلاعات که در کنار فراهم کردن مسائلی پیش و پا افتاده مثل سرعت لودینگ بازی‌ها می‌تواند به شکل کلی در طراحی گیم‌پلی و ساختار بازی‌های آینده تاثیر قابل توجهی داشته باشد. موضوعی که باید به آن توجه کرد این است که SSD به شکل کلی نسبت به HDD قیمت بالاتری دارد و همین موضوع باعث شده محدودیت‌هایی برای تولیدکننده‌ها وجود داشته باشد. در شرایطی که مایکروسافت برای کنسول خود از نسخه مناسب و پرسرعت SSD استفاده کرده، سونی رویه متفاوتی را پیش گرفته و به اصطلاح SSD قرار گرفته در PS5 را شخصی‌سازی کرده. آنها برای طراحی فضای ذخیره‌سازی این کنسول از معماری خاص خود بهره گرفته و حداقل روی کاغذ سرعت بالاتری را نسبت به رقیب خود ارائه می‌کنند. این موضوع البته یک ضعف را شکل داده و آن هم حجم SSD است. کنسول‌های PS5 در هر دو نسخه استاندارد و دیجیتال فضای ذخیره‌سازی‌ای معادل 825 گیگابایت را ارائه می‌کنند که البته به شکل واقعی 667 گیگابایت را در اختیار مخاطب قرار می‌دهد. وضعیت زمانی سخت‌تر از گذشته می‌شود که با نصب هر بازی، به جز اطلاعات اصلی بخشی از SSD کنسول توسط چیزی تحت عنوان Other پر می‌شود. موضوعی که باعث می‌شود نهایتا شما به شکل خالص باز هم فضای 667 گیگابایتی را برای ذخیره کردن بازی‌ها در اختیار نداشته باشید. در روزهای ابتدایی در نظر گرفتن چنین مسائلی می‌توانست تبدیل به چالشی بزرگ برای دارندگان PS5 شود اما اکنون و با گذشت چند ماه از شروع نسل جدید، شاهد این مسئله هستیم که تکنولوژی فشرده‌سازی مورد استفاده روی PS5 کار خود را به خوبی انجام می‌دهد. بازی‌های جدید همچون Control Ultimate Edition، Crash Bandicoot 4 و Resident Evil 8 در مقایسه با Xbox Series X، حجم کمتری روی PS5 داشته و نهایتا ضعف کمتر بودن فضای SSD نسبت به رقیب را پوشش داده‌اند. نهایتا نباید فراموش کنیم که فعلا امکان افزایش حجم SSD کنسول سونی وجود ندارد اما این موضوع در به‌روزرسانی‌های بعدی برطرف می‌شود. مسئله‌ای که سونی می‌توانست با امکان ذخیره‌سازی و نه بازی کردن بازی‌های PS5 از طریق هارد اکسترنال تا حدودی آن را برطرف کند اما فعلا چنین قابلیتی را به کاربرها ارائه نمی‌کند.
با وجود تمام توضیحات ارائه شده اما بزرگ‌ترین ضعف PS5 در قابلیت Backward Compatibility آن نهفته است. قابلیتی که مشکلاتش با عناوین بین‌نسلی گره خورده و به هیچ‌وجه نمی‌تواند عملکردی در سطح و اندازه رقیب را به نمایش بگذارد. در حال حاضر اجرای بازی‌های قدیمی روی PS5 به شکل پیش‌فرض هیچ ارتقایی را به همراه ندارد و بعضا در نمونه‌هایی خاص همچون Hellblade حتی با مشکلات اندکی در زمینه اجرا همراه است. از سوی دیگر باید به این مسئله اشاره کرد که احتمالا برای اجرای نسخه PS4 بازی‌های بین نسلی روی پلتفرم جدید سونی، احتمالا با مشکلاتی عجیب روبرو می‌شوید. کافیست نسخه فیزیکی بازی‌ای همچون Spider-Man Miles Morales را داخل PS5 قرار دهید تا متوجه شوید که اطلاعات نصب شده توسط دیسک تنها اجازه اجرای نسخه PS4 را می‌دهد. برای تجربه نسخه PS5 بازی بایستی زمانی که دیسک داخل دستگاه قرار دارد، به صفحه بازی رفته با انتخاب نسخه PS5، تمامی اطلاعات را از ابتدا دانلود کرده و نهایتا موفق به تجربه بازی با ارتقای گرافیکی نسل جدید شوید. این روال برای تمامی بازی‌های بین نسلی صدق کرده و عملا نسخه PS4 و PS5 آنها توسط دستگاه به عنوان دو بازی کاملا متفاوت با دو فهرست تروفی مجزا شناخته می‌شود و حتی از فایل‌های ذخیره متفاوتی استفاده می‌کنند. چنین مسئله‌ای البته درباره بازی‌هایی که با به‌روزرسانی به نسل بعد ارتقا پیدا می‌کنند وجود نداشته و امکان تجربه آنها بدون دردسر خاصی وجود دارد.
اطلاعات سخت‌افزاری دو کنسول جدید این نسل نشان می‌دهد که PS5 از دید فنی در جایگاه پایین‌تری نسبت به رقیب خود قرار می‌گیرد. مسئله‌ای که با بررسی‌های انجام شده طی چند ماه اخیر نشان می‌دهد احتمالا باید شاهد اجرای بازی‌ها با وضوح تصویر پایین‌تری روی PS5 نسبت به Xbox Series X باشیم. سیاستی که هر کدام از کمپانی‌ها در طراحی سخت‌افزار کنسول خود مورد استفاده قرار داده‌اند کاملا با دیگری متفاوت است و مشخصا شاهد قرار دادن تمرکز این دو کمپانی روی مسائلی متفاوت هستیم. یکی از این تفاوت‌های بزرگ در طراحی کنترلر کنسول‌ها به چشم می‌آید. در شرایطی که مایکروسافت تنها سعی کرده نسل قبلی کنترلر‌های خود را بهبود دهد، سونی مسیری متفاوت را اتخاذ کرده و با طراحی Dual Sense تجربه‌ای کاملا متفاوت و جدید را پیش روی گیمرها قرار می‌دهد. استفاده از Haptic Feedback و معرفی تکنولوژی Adaptive Trigger از همان لحظات ابتدایی به گیمر ثابت می‌کند که کنترلر PS5 از دید تجربه کاربری جایگاه کاملا متفاوتی را نسبت به رقیب خود کسب می‌کند. موضوعی که به شکل مستقیم در تجربه بازی‌ها تاثیر داشته و می‌توان از آن به عنوان بزرگ‌ترین نقطه قوت کنسول جدید سونی یاد کرد.
تجربه‌ای که توصیف آن بدون شک حق مطلب را ادا نمی‌کند و تنها کافیست چند دقیقه‌ای با آن سر و کار داشته باشید تا متوجه نقاط قوتش شوید. کنترلر جدید PS5، همچون نسل گذشته از یک صفحه لمسی بهره برده و البته اینبار میکروفونی نیز در آن قرار گرفته تا فعالیت‌هایی همچون چت صوتی و استفاده از صدا در بازی را بهبود دهد. این میکروفون همراه با خود کلیدی مجزا را می‌بیند که می‌تواند به خصوص برای تجربه بازی‌های آنلاین مثمر ثمر واقع شود. حالا با استفاده از USB Type-C کنترلر به راحتی به کنسول متصل شده و البته میزان طول عمر باتری آن نیز به نسل قبل افزایش چشم‌گیری داشته. در کنار مجموعه‌ای از قابلیت‌های جدید که Dual Sense ارائه می‌کند، سونی برای PS5 تکنولوژی 3D Sound را نیز معرفی کرده که قرار است با استفاده از سیستم‌های صوتی معمولی، خروجی‌ای شبیه به صدای چند کاناله را ارائه کند. تکنولوژی که سازندگان بازی بایستی در ساخته خود آن را پیاده‌سازی کنند و فعلا امکان بررسی دقیق آن وجود ندارد.
در شرایطی که مایکروسافت تمام تمرکز خود را روی Game Pass قرار داده و در این راه موفقیت‌های بسیاری را کسب کرده، سونی با PS5 مسیری کاملا متفاوت را پیش گرفته و مطمئنا با کمک Dual Sense می‌تواند تجربه‌ای متفاوت و جدید را ارائه کند. کنترلری که شاید در حال حاضر بتوان از آن به عنوان بزرگ‌ترین دستاورد نسل جدید کنسول‌های خانگی یاد کرد.
