خیزش روم با شکـوه

خواندن نقد و بررسی,جولیوس سزار باشید!

گاهی باید قواعد نوشتن یک نقد را زیر پا بگذارید و برای مشخص شدن تکلیف یک نکته مهم حرف آخر را اول بزنید. RomeII به هیچ وجه بهینه نیست! تمام! اولین و مهمترین ایرادی که به راحتی بال‌های پرواز به سوی موفقیت را از RomeII چیده و آنچنان مهلک و ملموس نمایان می‌کند که به نظر می‌رسد برای تکرار خاطرات شیرین امپراتوری روم، باید دوباره به سراغ نسخه اول بازی بروید. این در حالی است که بعد از عرضه ناپلئون و شوگان2، به نظر می‌رسید باگ‌های فراوان و بهینه نبودن بازی که جزء لاینفک سری Total War بودن از این سری تا حدودی رخت بر چیده‌اند. اما با شروع Rome II سنگی بزرگ به برجک این نظریه می‌خورد و می‌توان گفت از این حیث RomeII به دوران اوج سری توتال وار بازگشته است. اما چیزی نزدیک به سیزده سال تجربه ناب Creative Assembly از تلفیق دو سبک استراتژی همزمان و نوبتی، موردی نیست که به بتوان به راحتی با دیدن چند باگ و بهینه نبودن بازی از کنار آن عبور کرد. بعد از نصب اولین بروز رسانی‌ها که در همان روزهای ابتدایی انتشار RomeII توسط Creative Assembly منتشر شد، به شکل محسوسی از مشکلات بازی کاسته شد. اما نکته‌ای عجیب که در اینجا سر و شکل خود را نشان می‌دهد، عجله استدیوی با تجربه‌ای مانند Creative Assembly برای عرضه هر چه زودتر عنوان مهمی به نام RomeII است که به شکل قاطعی انتظار‌ها، برای موفقیت چشمگیر آن بالا بوده است!
مانند تمام عناوین قبلی توتال وار با انتخاب یکی از حکومت و یا تمدن‌ها وارد بازی می‌شوید. لازم به گفتن نیست که هر فکشن دارای خصوصیات مختص به خود می‌باشد و در پی همین خصوصیت‌ها نقاط ضعف و قوت بسیاری وجود دارد که شاکله اصلی حکومت شما را وجود می آورد. البته توجه به خصایص دیگر تمدن‌ها نیز اولین اصل در برخورد و مواجه با آن هاست، که با آگاهی کامل از این نکات باید سیاست درست در رابطه با آن‌ها را اتخاذ کنید. به عنوان مثال پارت‌ها سواره نظامان بسیار قدرتمندی دارند که در مواجه با آن‌ها باید به آن توجه ویژه‌ای داشت؛ از طرفی آن ها با آغوش باز پذیرای دیگر تمدن‌ها هستند که همین امر باعث می‌شود بتوان با آن‌ها روابط دیپلماسی حسنه‌ای بر قرار کرد. از طرفی قومی مانند سویبی‌ها بسیار خونخواه و بی رحم هستند که اگر در رابطه با آن‌ها محتاط نباشید ضربه مهلکی خواهید خورد. همانطور که مشخص است Creative Assembly بار دیگر در تبیین خصوصیت‌های حکومت‌های تاریخی عالی عمل می‌کند و به زیبایی سعی دارد ما بین ویژگی‌ها، ضعف ها و قدرت‌های همه فکشن‌های بازی تعادل بر قرار کند. نکته قابل تحسین دیگر ریز بینی خاص Creative Assembly است که پرداخت درستی به همه فرهنگ ها و تمدن‌ها داشته، حتی در قرار دادن ویژگی‌های تاریخی فکشن‌های غیر قابل بازی و حتی کوچک نیز کم نگذاشته است. RomeII مانند سایر عناوین توتال وار، کاغذ و قلم را به شما می‌سپارد و شما را مجبور به نگاشتن از دوباره تاریخ می‌کند و در واقع این شما هستید که حوادث یک برهه مهم تاریخی را رقم می‌زنید. می‌توانید جای کارتاژها هیچ گاه از رومیان شکست نخورید و حتی امپراتوری آن ها را نابود کنید (در دلتان نیز به پلیبیوس بخندید) و یا اگر رَگ ناسیونالیستی متورمی دارید با پارتیان تمام گیتی را به زانو در بیاورید. ,,حتما به خاطر دارید Creative Assembly در شوگان 2 نقشه کلی بازی را کوچکتر اما جزئیات آن را بیشتر کرد. طوری که کل جزیره ژاپن از اروپای کامل ناپلئون بزرگ تر به نظر می‌رسید. در RomeII نقشه بازی تلفیقی از بزرگی نسخه‌هایی مانند قرون وسطی با جزئیات فراوان شوگان 2 است. اینطور که نقشه بازی علاوه بر اینکه بزرگ است بسیار پرجزئیات نیز کار شده. اولین نکته‌ای که در هنگام بازی کردن بخش نوبتی به چشم می‌خورد، رابط کاربری بازی می‌باشد. گزینه‌ها و آپشن‌های زیادی به این رابط کاربری اضافه شده که برای استفاده و آشنایی کامل، باید کمی با آن‌ها سر و کله بزنید. اما نکته قابل توجه ساده‌تر شدن و کارآمدتر شدن این رابط کاربری است که از پیچیدگی بیش از حد بازی جلوگیری می‌کند.
نکته مهم دیگری که در بخش نوبتی بازی به چشم می‌خورد، روابط دیپلماسی است که در واقع همان اصول و پایه شوگان2 را با شاخ و برگ‌های بیشتر و حذف و اضافه بخش‌هایی از آن، حفظ کرده تا عملاً بخش پر رنگی از گیم‌پلی بازی را در بر بگیرد. Creative Assembly به شدت بر روی این بخش مانور داده و مخاطب را مجاب می‌کند برای اتخاذ صحیح روابط دیپلماسی فکر کند و به درستی تصمیم بگیرد. این نکته زمانی بیشتر به چشم می‌آید، که اگر یکی از فکشن‌های میانه نقشه که از هر جهت در محاصره همسایگان قرار دارد را انتخاب کنید، گزینه‌های زیادی هم برای این روابط وجود دارد. از دادن خراج و رشوه به حکومت‌های قوی‌تر تا معادلات کلان اقتصادی و کمک‌های نظامی که همه و همه می‌تواند ساعت‌ها مخاطب را سرگرم خود کند. مدیریت شهرها و استان‌هایتان نیز همچنان با چالش‌های بیشتری در انتظارتان است. دریافت مالیات سنگین، نبود آذوقه و امکانات، نداشتن امنیت، ساخت و سازهای بی مورد و اتخاذ تصمیم‌های نادرست سیاسی و فرهنگی و گاه دینی و مذهبی باعث افزایش شورش و تنش در شهرهایتان می‌شود که ناگفته پیداست برای تداوم و بقای حکومت خود باید مردمانتان را راضی نگاه دارید. البته Creative Assembly همیشه خاص عملکرده و در کنار این جوهای نا آرام گزینه‌ای به نام سرکوب را در اختیارتان قرار می‌دهد. پس اگر شخصیتی دیکتاتور دارید در RomeII آن را به کار بگیرید که احتمالا به کارتان می‌آید. اما از تغییرات مهمی که در RomeII می‌توان به آن اشاره کرد سیستم سرباز گیری و تشکیل سپاه و لشگرتان است که با توجه به اندازه قدرت و میزان جمعیت و بزرگی شهرهایتان محدود است. دیگر خبری از ساخت لشگریان با تعداد دلخواه و نامحدود نیست. این امر خود به خود به واقع گرایانه تر بودن بازی کمک به سزایی می‌کند و همچنین ما‌بین هزینه نگهداری سربازان و اقتصادتان تعادل برقرار می‌کند. این مورد درباره توسعه و ساخت و ساز شهرهایتان نیز صدق می‌کند که برای توسعه بیشتر شهرها، باید به سطح تعیین شده‌ای از جمعیت برسید. البته ناگفته پیداست که این سیستم جدید به مذاق بعضی از مخاطبین خوش نیامده! اما باید به تجربیات Creative Assembly بعد از سال‌ها ساخت بازی در این سبک اعتماد کرد. اگر به خاطر داشته باشید، در شوگان2 ژنرال‌ها نقشی اساسی و پر رنگی را در امپراتوری شما داشتند که کنترل و مدیریت آن‌ها یکی از ارکان اصلی پیروزی در نبردها بود. با اضافه شدن چند قابلیت ریز و کاربردی، نقش ژنرال‌ها در RomeII حتی از قبل نیز پر رنگ تر شده است. اولین نکته‌ای که مهم بودن نقش ژنرال‌ها در حکومت شما را آشکار می‌کند، دانستن این مطلب است که لشگرهاتان به هر تعداد و قدرت بدون ژنرال عملاً از کار افتاده هستند! اینطور که لشگر فاقد ژنرال قابلیت حرکت بر روی نقشه را ندارد. مورد چالش بر انگیز در این بخش انتخاب ژنرال‌ها است. اگر دوست دارید در میانه راه از ژنرال‌هایتان خنجر توطئه و خیانت نخورید باید در انتخاب آن‌ها وسواس به خرج دهید. اینکه از چه خانواده‌ای هستند و یا قدرت و مقدار نفوذشان به چه میزان است، از مواردی هستند که باید در مراحل تحقیق قبل از گماردن آن‌ها به آن توجه کرد. مانند گذشته، سربازان و ژنرال هایتان بعد از هر نبرد امتیاز تجربه کسب می‌کنند که با توجه به نیاز و کاربردها می‌توانید قابلیت‌های آن‌ها را ارتقا کنید. حضور ایجنت‌ها نیز از موارد موفق شوگان2 است، که درRomeII با پرداخت بهتر، کار آمد تر شده و در بازی حضور پر رنگ دارند. ایجنت‌ها این بار به سه دسته‌ی قهرمان، جاسوس و اشراف زاده تقسیم می‌شوند، که عملکرد آن‌ها در تعاملی نسبی با نیروهای نظامیتان است. کار آمد بودن ایجنت‌ها تا جایی هست که حضور آن‌ها می‌تواند تا حدودی سرنوشت یک نبرد بزرگ را از قبل تعیین کند. به عنوان مثال آن‌ها می‌توانند ژنرال‌های بلند مرتبه یک سپاه قدرتمند دشمن را ترور کنند و یا نا آرامی و آشوب در شهر‌های دشمن ایجاد کنند که این اقدامات باعث می‌شود قبل از هرگونه اقدام آشکارای نظامی، دشمن‌هایتان از درون تضعیف شوند.
از موارد خوب دیگری که در بخش نوبتی بازی گنجانده شده است، ارتقاهای مربوط به تکنولوژی و فناوری‌ها است که برای اولین بار در شوگان2 معرفی شده بودند. این ارتقاها در RomeII به دو قسمت نظامی و عمرانی تقسیم شده‌اند. از نکات خوب این بخش می‌توان به کاربردی بودن ارتقاهای انجام شده اشاره کرد که به خوبی در نحوه مدیریت و کشور داری شما تاثیر می‌گذارد. در واقع Creative Assembly سعی کرده ما بین این دو رشته تعادل برقرار کند تا مخاطب مجبور باشد برای ارتقای در هر دو قسمت (عمرانی و نظامی) در موازارت هم تصمیم بگیرد.,,همانطور که دریافتید، تجربه چندین سالۀ Creative Assembly پاسخ می‌دهد وRome II در بخش استراتژی نوبتی تا حدود زیادی بی‌نقص عمل می‌کند. البته ممکن است تغییرات ایجاد شده مانند شیوه جدید سرباز گیری بعضاً باعث ایجاد دلسردی بین برخی از مخاطبین شود، اما با یک نگاه اجمالی و منصفانه در می‌یابید که این تغییرات کاملاً در جهت بهبود عملکرد گیم پلی بازی بوده است. Creative Assembly در RomeII سعی کرده با پر رنگ تر کردن بخش دیپلماسی و ایجاد تعامل و تعادل ما بین ارتقای بستر فرهنگی و فناوری با رشد و نمُو نیروهای نظامی بخش مدیریتی بازی را بیش از پیش سرگرم کننده‌تر کند و آهسته به صاحب سبک‌هایی مانند عنوان “تمدن” نزدیک شود! البته ایجاد بعضی تغییر‌ها مانند حذف دیپلمات‌ها و یا عوض شدن سیستم جذاب انتخاب جانشین، کمی عجیب نمود پیدا می‌کند، اما Creative Assembly آن قدر امکانات کاربردی و جذابی به بازی اضافه می‌کند که به راحتی می‌توان از این تغییرات چشم پوشی کرد. همانطور که پیشتر اشاره کردیم و طبق وعده سازنده،RomeII سعی کرده راه موفق شوگان2 را در پیش بگیرد و نکات مهم و اساسی این عنوان را با پرداخت بهتر به کار ببندد که همین امر باعث شده، گیم پلی بخش نوبتی بازی افشاره‌ای شیرین از یک گیم پلی کلاسیک، دوست داشتنی و البته سخت باشد. اما نکته‌ای که آخرین قسمت از پازل را پُر نمی‌کند هوش مصنوعی بازی است که با مشاهده آن فقط و فقط حسرت می‌خورید! در واقع هوش مصنوعی در RomeII نموداری سینوسی دارد. گاهی اوقات آنقدر خوب عمل می‌کند که شگفت زده می‌شوید، اما گاهی نیز به شکل محسوسی خود را نا کار آمد نشان می دهد تا جایی که ممکن است، از ادامه بازی دلسرد شوید. ,,عظیم، زیبا، واقعی . . .

و اما می‌رسیم به قسمت هیجان انگیز سری توتال وار، یعنی بخش استرتژی همزمان. به جرات می‌توان گفت پرداخت Creative Assembly به هر دو قسمت از بازی آن قدر خوب بوده که می‌توان این دو بخش را بازی جدا از هم در نظر گرفت که هر کدام ساعت‌ها گیم پلی سرگرم کننده را برای مخاطب به ارمغان می‌آورند. استراتژی همزمان در واقع آینه عملکرد شما در بخش فناوری، گسترش شهر‌ها و سرباز‌گیری‌هاتان است که خود را قالب نبرد‌ها نشان می‌دهد. حتما به خاطر دارید که Creative Assembly در شوگان2 به شدت برای بالانس بودن فکشن‌ها در این بخش تلاش کرد که به شکل فزاینده‌ای نیز موفق بود. اما در Rome II قدرت هر فکشن با توجه به بازنگری تاریخی که Creative Assembly انجام داده است تعیین می‌شود که این مورد به شدت وجه تاریخی بازی را پر رنگ می‌کند. البته باید قبول کرد که بالانس کردن 117 فکشن مختلف کاری بسیار سخت و تا حدودی ناممکن است. اما هنر Creative Assembly در جایی خود را نشان می‌دهد که هیچگاه این عدم تعادل و بالانس میان فکشن‌های مختلف آنچنان که باید محسوس نیست و شما را دل زده نمی‌کند. در واقع در قسمت اتخاذ استراتژی مناسب،RomeII آنقدر دست شما را باز می گذارد که بتوانید با کمی حوصله و تفکر و تکیه بر نقاط قوت نیرو های نظامی خود بر سپاهی که از شما قدرتمند تر است پیروز شوید. مانند گذشته دیگر پیروزی با سپاهی که تعداد افراد بیشتری دارد نیست! بلکه برای پیروزی باید برنامه‌ریزی کرد و از تمام جوانب تاکتیک جنگ که RomeII در اختیارتان قرار می‌دهد استفاده کنید. بد نیست بدانید که در RomeII چیزی نزدیک به 500 یونیت وجود دارد که نقش هر کدام در نبردها بسیار ملموس تر از قبل شده است. در واقع باید برای پیروزی در نبردها درک کاملی از نقاط ضعف و قدرت یونیت‌های خود و دشمن داشته باشید و به درستی و به جا در جنگ‌ها از آن ها استفاده کنید. وجود تله و استفاده از آن‌ها از بخش‌هایی هست که در RomeII بسیار کار آمد کار شده و حضور آن‌ها با توجه به عدم بالانس بین فکشن‌ها به جا به نظر می‌رسد. یکی دیگر از تفاوت‌های قسمت استراتژی همزمان RomeII با سایر عناوین قبلی توتال وار وسیع بودن میادین جنگ است. نبردها گاهی در Rome II آنچنان عظیم به نظر می‌رسند که ناخود آگاه سوتی از سر حیرت خواهید کشید. البته Creative Assembly برای کنترل و مدیریت این نبردهای بزرگ نیز فکری کرده؛ زیرا بدون در نظر گرفتن شیوه‌ای برای کنترل این حالت، مدیریت نبردهای وسیع تا حدود زیادی غیر ممکن به نظر می‌رسید. از قابلیت‌های مهم اضافه شده می‌توان به دو دوربین جدید در بازی اشاره کرد. نام یکی از آن‌ها دوربین تاکتیکال است که دیدی کلی از نمای صحنه‌های نبرد به شما ارائه خواهد کرد، قابلیت دیگر سپردن کنترل بخشی از سپاه‌تان به هوش مصنوعی بازی است که این مورد در نبردهای بزرگ و وسیع به درستی به کمک شما خواهد آمد. همانطور که اشاره کردیم دو دوربین جدید به RomeII اضافه شده یکی از آن ها دوربین تاکتیکال و دیگری دوربین سینمایی است. دوربین سینمایی در واقع از نو آوری‌های جذاب RomeII است که چهره زیبا‌تر و حماسی‌تر از میادین جنگ را به نمایش می‌گذارد که برای نشان دادن ریزه کاری‌های Creative Assembly بسیار خوب عمل می‌کند. بخش نبردهای دریایی نیز همچنان پا برجاست، با این تفاوت که این بخش با نبردهای زمینی تلفیق شده و دیگر آن حالت تک بعدی گذشته را ندارد. نیروهای دریایی در نبردها می‌توانند در صورت نیاز به خشکی‌ها و اسکله‌ها پهلو بگیرند و به کمک لشگرهای زمینی‌تان بیایند. این بخش را می‌توان یکی از بهترین تغییرات RomeII دانست، که عمق زیادی به گیم پلی بازی بخشیده و آن را درگیرکننده‌تر از قبل کرده است. به عنوان مثال تصرف شهری که در حاشیه دریا باشد با کمک نیروهای زمینی و دریایی‌تان حماسه‌ای غیر قابل توصیف را به وجود می‌آورد که فقط باید آن را تجربه کنید. ,,در بخش گرافیک مانند همیشه Creative Assembly سنگ تمام گذاشته است. گرافیک هنری بازی آنچنان بی نظیر و حیرت آور کار شده که به راحتی می‌توان کلمه شاهکار را در برابر آن قرار داد. شهرها، بناهای تاریخی و طراحی سربازان و حتی طراحی محیط بازی پر از الهامات، اقتباس ها و بازنگری‌های تاریخی است که باید برای این همه حوصله و دقت Creative Assembly ایستاد و دست زد. جزئیات در بازی بیداد می‌کند، کافی است با دید سینمایی که RomeII در اختیارتان می‌گذارد نبردها را از نزدیک تماشا کنید و به منزله دیدن فیلمی حماسی، ساعت‌ها در بازی غرق شوید. تیم طراحی بازی به خوبی با درک و مطالعه کافی ریزترین جزئیات در طراحی شهرهای اقوام مختلف پرداخته که توصیف آن‌ها بی‌فایده است و باید آن را تجربه کنید. البته باید در این بین نامی هم از Warscape موتور قدرتمند بازی ببریم. به تمام این قسمت‌ها صداگذاری بی نظیر بازی که دیگر به یکی از نقاط قوت سری توتال وار تبدیل شده، را نیز اضافه کنید، تا RomeII با شکوه‌تر به نظر برسد! البته گرافیک در بخش فنی فرق عمده‌ای با شوگان2 ندارد، با این تفاوت که اصلا بهینه نیست و فریم دهی مناسبی ندارد. این مشکل در سیستم‌های ضعیف و حتی متوسط بیشتر خود را نشان می‌دهد. اما همچنان دقت سایه زنی ها، انیمیشن سربازان و بافت‌ها حتی از بعضی از عناوین سوم شخص امروزی نیز جلوتر است.
از بهینه نبودن بازی فاکتور بگیریم، مشاهده انواع و اقسام باگ‌ها در این بخش (استراتژی همزمان)، یکی دیگر از عوامل مهم در عدم موفقیت RomeII در ابتدای عرضه است. هوش مصنوعی که در قسمت نوبتی بازی از آن گله کردیم، در قسمت نبردهای همزمان به شکل محسوس تری وجود دارد که بارها باعث می‌شود از ادامه بازی دلسرد شوید. همه و همه این‌ها صحه‌گذار بر این مطلب هستند که Creative Assembly عجله زیادی برای هر چه زودتر منتشر شدن RomeII به خرج داده، که خود این امر سوالی بی جواب به این اقدام نا آگاهانه است!
موسیقی بازی نیز مانند بخش گرافیکی بازی عالی عمل می‌کند. شاید شما نیز از کنار گذاشتن Jef van Dyck که ساخت موسیقی عناوینی مانند شوگان2 و Rome را بر عهده داشت، استقبال نکردید؛ اما با شنیدن موسیقی‌های RomeII در می‌یابید که نگرانی‌ها در این بخش بی مورد بوده است. Richard Beddow که پیش از این ساخت موسیقی عناوینی مانند ناپلئون را در سری توتال وار بر عهده داشته به خوبی موسیقی حماسی و متناسب با تم بازی خلق می‌کند. نکته جالب در این بخش اینجاست که حال و هوای موسیقی هر فکشن نیز با یکدیگر متفاوت هستند که در نوع خود از موارد دیگر توجه Creative Assembly به جزئیات است.
,,سوختن در آسمان

اولین نکته‌ای که در برخورد با RomeII ناخودآگاه به وجود می‌آید مقایسه آن با نسخه اول بازی است. واقع بین که باشیم قیاس این دو بازی تا حدود زیادی اشتباه به نظر می‌رسد. بین هر کدام از این دو نسخه چیزی نزدیک به نه سال فاصله وجود دارد. در این بین حداقل پنج عنوان از سری توتال توسط Creative Assembly منتشر شده که هر یک از این عناوین در سری توتال وار تغییرات بعضاً کوچک و بزرگ ایجاد کرده‌اند که ناخودآگاه RomeII را متفاوت تر از نسخه اول بازی می‌کند. اما به صراحت می‌توان گفت RomeII به مراتب عنوانی قوی تر و غنی تر از نسخه اول خود است، و در همه موارد از گیم پلی، نه تنها از نسخه اولRome بلکه از تمام عناوین سری توتال وار بهتر ظاهر می‌شود و سیر صعودی Creative Assembly در انتشار عناوین توتال وار را تداوم می‌بخشد. اما متاسفانه RomeII از جایی ضربه می‌خورد که کمترین انتظار از آن می‌رفت. همانطور که در ابتدای نقد به آن اشاره کردیم بعد از انتشار موفق شوگان2 به نظر می‌رسید RomeII یکی از بهینه‌ترین عناوین سری توتال وار باشد، اما Creative Assembly نه تنها به این مورد جامه عمل نمی‌پوشاند بلکه بازی بدترین ضربه خود را نیز از این بخش می‌خورد. هوش مصنوعی نا کارآمد نیز چاشنی این ضربه می‌شود و RomeII را در عین شایستگی از عنوانی شاهکار به یک عنوان متوسط پرتاب می‌کند. این مورد بدتر برای افرادی است که بخش عظیمی از خاطرات گیمری‌شان با نسخه اول Rome در آمیخته است و به شدت منتظر عرضه RomeII بودند. نکته جالب اینجاست که خود Creative Assembly نیز به سرعت بر این مشکلات وافق آمد و با ارائه پچ و بروز رسانی بر رفع عیوب انجام شده بر آمد، به طوری که تا اینجا که بیش از یک ماه از عرضه بازی می‌گذرد، چیزی نزدیک به یک گیگابایت حجم آپدیت‌های بازی بوده است و اینجاست که طرفدارن با حسرت شاهد شاهکاری هستند که به خاطر عجله بی مسئولیتانه Creative Assembly زمین می‌خورد. در حال حاضر مشکلات RomeII با پچ های متعدد Creative Assembly در حال تقلیل است، و این عنوان پله پله به جایگاه اصلی که باید در زمان عرضه به آن دست پیدا می‌کرد نزدیک می‌شود؛ اما باید قبول کرد