نقد بازی زولا

با پیشرفت و محبوبیت روزافزون پدیده‌ای به نام بازی‌های آنلاین رایگان و یا Free To Play، و ورود شرکت‌های بزرگی‌ همانند ولو و بلیزارد به عرصه توسعه آن⁠ها، شاهد افزایش تعداد این دست از عناوین هستیم. عناوینی که در صورت داشتن استاندارد‌های لازم و ارائه به⁠روزرسانی‌های متعدد، می⁠توانند به سرعت طرفداران خاص خود را پیدا کرده و موفقیت مالی‌ قابل توجهی‌ به دست آرند. یکی‌ از این آثار که توسط استودیو Mad Byte Games ساخته شده و به تازگی به کمک شرکت سورنا در ایران نیز به طور رسمی‌ منتشر شده است، Zula نام دارد. این بازی شوتر در مشابهت با چندی از محبوب‌ترین محصولات حاضر در سبک مذکور توسعه یافته است و مخصوصاً شباهت آن‌ با یکی‌ از معروف‌ترین عنوان‌های ژانر تیر اندازی، یعنی‌ Counter Strike غیر قابل انکار است. پس از کسب تجربه‌ای کوتاه از مراحل، سلاح‌ها و به طور کلی‌ گیم⁠پلی Zula ، می⁠توان به هدف آن‌ در بازسازی صحیح فاکتور‌های موفقیت⁠آمیز آثار غالب بر بازار در عین ارائه مکانیک‌های سرگرم کننده پی‌ برد. با در نظر گرفتن تمامی‌ این موارد، آیا زولا می⁠تواند با دربر داشتن مشخصه‌هایی‌ سرگرم کننده و در عین حال به اندازه کافی‌ قوی و پیچیده، مخاطبان را برای مدتی‌ درگیر خود سازد و با کمک طرفداران خود، راهش به گورستان شلوغ بازی‌های آنلاین رایگان کشیده نشود؟ خوشبختانه بهره‌گیری از مشخصه‌های مثبت اثبات شده سبک تیراندازی اول⁠شخص و ترکیب آن‌ با سرور‌های عالی‌ و پایدار، در اینجا نیز با پس دادن امتحان خود، توانسته است با وجود مشکلاتی همانند عدم نوآوری و گرافیکی نه⁠چندان مدرن، محصول مورد نقد را به اثری سرگرم کننده و با ارزش تبدیل کند که مطمئناً می⁠تواند در صورت ادامه پشتیبانی‌ از آن‌، تبدیل به یکی‌ از عنوان‌های محبوب داخل ایران شود و زندگی‌ مسالمت آمیزی با آثار مطرح داشته باشد.

Zula بازی کاملا آنلاین و چندنفره بوده و بر همین اساس نیز کلیت گیم⁠پلی آن بر اساس کلیشه‌های موجود در سبک شوتر طراحی شده است. دو تیم رو در روی هم قرار می⁠گیرند و هر کدام از آن⁠ها می⁠بایست با کشتن اعضای گروه مقابل با استفاده از سلاح‌های مختلف، موجب تحقق‌ اهداف خود شوند. تمام ویژگی‌‌های کلیدی موجود در نبرد‌های بین این دو تیم را می‌توان در توصیف کوتاه فوق یافت. عدم ارائه نوآوری در تجربه خود، نکته بارز این اثر، و در عین حال یکی‌ از مشخص‌ترین نقاط قوت آن‌ است. استفاده از فاکتور‌های تاثیرگذار بر موفقیت و شناسایی این گروه از عناوین، در جای⁠جای میدان جنگ دیده می⁠شود و همین مورد، باعث مقایسه هرچند غیر ارادی Zula با دیگر شوتر‌های بزرگ نیز است. مطمئناً یکی‌ از مهم‌ترین ویژگی‌‌های آثار موفق این ژانر، حفظ تعادل نیرو در طراحی تیم⁠ها، نقشه‌ها و سلاح‌های بازی است؛ به طوری که پیاده‌سازی این ویژگی‌‌ها موجب ایجاد برتری پیش⁠فرض مبتنی‌ بر مکان و شخصیت و یا تجهیزات برای یک تیم نباشد و مهارت، تبدیل به اصلی‌ترین عامل پیروزی شود. قابل لمس‌ترین مثال این مورد را می‌توان در ساخته شرکت ولو، یعنی‌ Counter Strike مشاهده کرد. وجود سلاح‌های مختلف و در عین حال کاربردی در کنار طراحی نقشه فوق‌العاده‌، کانتر⁠استرایک را تبدیل به یکی‌ از محبوب‌ترین بازی‌های آنلاین کرده است که میلیون‌ها مخاطب به طور روزانه در حال تجربه آن‌ هستند.

عنوان مورد نقد نیز تا حد زیادی بر اساس مکانیک‌های ارائه شده توسط ولو ساخته شده است و حتی می‌توان آن‌ را برداشت مستقیمی‌ از ساخته‌های بسیار موفق این شرکت قلمداد کرد. بهترین نقشه‌های زولا، آن‌‌هایی‌ هستند که با پیاده‌سازی همان سیستم بالانس آشنای بازیکنان می⁠توانند بستر خوبی برای مٔد‌های مختلف بسازند. به طور مثال ««شهر قدیمی‌»» منطقه بسیار مناسبی برای ««خرابکاری»» و یا همان به کارگذاری بمب است. زیرا دارای المان‌های مشابه با نقشه‌های آثاری است که خود عامل محبوبیت این مٔد بوده⁠اند. دو تیم درست در مقابل هم، و با دسترسی نسبتا یکسان به اهداف، راند را شروع می⁠کنند و هر دو طرف نیز فرصت مساوی برای پیش⁠روی و جای⁠گیری در پلتفرم‌هایی‌ که آنها نیز به طور عادلانه‌ای پخش شده⁠اند، دارند. این ویژگی‌ باعث می⁠شود که نقشه مورد نظر، مکان سرگرم کننده‌ای برای بمب⁠گذاری و یا دفاع از آن‌ باشد؛ زیرا در پایان هر راند، اصلی‌‌ترین عامل پیروزی یکی‌ از تیم‌ها جز مهارت بازیکنان و میزان کنترل آنها بر خود محیط نیست و فاکتور شانس تاثیر زیادی در نتیجه ندارد. طراحی متقارن، یکی‌ از قدیمی‌ترین و در همان حال کاربردی‌ترین طراحی‌های محیطی‌ مورد استفاده در عناوین چند نفره است. قرار دادن حریفان در موقعیت‌های کاملا مشابه، موجب کاهش چشمگیر حضور عوامل خارج از کنترل مخاطب در بازی وی می⁠شود و در نتیجه، القای حس عدم تاثیر پررنگ اقبال و افزایش سرگرم⁠کنندگی را به دنبال دارد. این نوع از پیاده‌سازی به حدی مقبول است که می⁠تواند دیگر نقاط ضعف در طراحی نقشه را بپوشاند و به دلیل وجود این ایرادات برای تمامی‌ بازیکنان، موجب کاهش اثرگذاری آن‌ها بر تجربه بازی شود. نقشه‌های Zula نیز دقیقا بر همین اساس ساخته شده⁠اند و قریب به تمامی‌ آن⁠ها، دارای محیطی‌ متقارن برای ایجاد بالانس مورد نیاز گیم⁠پلی هستند. ترکیب این مورد با الهام گیری از چندی از بهترین عناوین سبک مذکور، مبارزه در این مکان‌ها را تبدیل به یکی‌ از قسمت‌های لذت⁠بخش این عنوان کرده است. اما Zula هیچگاه فراتر از این نمی⁠رود و در همه حال، نگاهی‌ به آثاری که با توجه به آن⁠ها ساخته شده است دارد. هدف، در این⁠جا تنها تکرار و ارائه دوباره فاکتور‌هایی‌ است که بازی‌های مذکور را محبوب کرده⁠اند و القای حس وجود نوآوری و داشتن مشخصه خاص خود، هیچگاه نمی⁠درخشد، به طوری که حتا ایرادات بازی نیز نماینده‌ای از نقص‌های معمول حاضر در ژانر تیر اندازی هستند. مثلا اکثر نقشه‌ها تنها برای یک مٔد مناسب بوده و به دلیل سایز و یا محل قرارگیری بازیکنان، انعطاف طراحی لازم برای دربر گرفتن موارد مختلف را ندارند. این موضوع باعث می⁠شود که هر کدام از آنها تنها برای یک یا دو نوع بازی مورد استفاده باشند و در صورت اضافه نشدن نقشه‌های جدید در طول زمان، پس از مدتی‌ خسته کننده شوند. نکته دیگری که مخصوصاً در مبارزات تیمی (Team Deathmatch) به چشم می‌خورد، عدم تغییر مکان جای⁠گیری شخصیت‌های بازی است. به این معنی که پس از هر بار مرگ، بازیکن در مکانی از پیش تعیین⁠شده دوباره به بازی برمی⁠گردد و این مکان، در طول بازی تغییر نمی⁠کند. چرخشی نبودن منطقه زنده شدن بازیکنان، با اینکه در مٔد‌های مبتنی‌ بر راند که رویکرد تاکتیکی دارند، از نیازمندی‌های اصلی‌ گیم⁠پلی است و باعث افزایش کار تیمی مورد نیاز برای بردن آنها می⁠شود، اما در انواع سریع⁠تر بازی⁠ها همانند مبارزات تیمی، بر عکس عمل کرده و موجب قابل پیش⁠بینی‌ و تکراری شدن سریع آن⁠ها است.

یکی‌ از اصلی‌‌ترین چالش‌هایی‌ که عناوین آنلاین رایگان با آن‌ دست و پنجه نرم می⁠کنند، ارائه محتوای کافی‌ برای مخاطب، با حفظ راهی‌ برای کسب درآمد از طریق فروش داخل برنامه‌ای است؛ به صورتی‌ که بازیکن احساس کمبود قدرت و یا تجهیزات نداشته باشد و در عین حال بدون زده شدن از تجربه بازی، با علاقه به آیتم‌های مورد فروش و خرید آن‌ها، موجب درامد زایی سازندگان بازی نیز شود. Zula از این منظر، در نقطه‌ای بین خوب و متوسط قرار دارد. مخاطب در لحظه آغاز تجربه خود، به ۴ سلاح اصلی‌ و چند نارنجک و همچنین چاقو دسترسی دارد. خوشبختانه برخلاف تعدادی از آثار Free To Play دیگر، تجهیزات ارائه شده به کاربر تازه⁠کار کم⁠قدرت و یا نیازمند تعویض نیستند و وی را در نقش عضو ضعیف تیم قرار نمی‌دهند. گیمر حرفه‌ای می⁠تواند با همان تجهیزات اولیه، تیمی را سلاخی کند و به همین منوال و در نقطه مقابل آن‌، شخصی‌ که گران‌ترین اسلحه بازی را دارد نیز نباید انتظار برد خودکار تمامی‌ مسابقات را داشته باشد. با این حال شاهد مقداری کمبود تنوع در تجهیزات مورد ارائه به مخاطب جدید هستیم و به نظر می⁠آید که داشتن دسترسی همیشگی‌ به دو سلاح از هر کلاس می‌توانست راهکار بهتری برای نشان دادن چشم⁠انداز خوبی از گیم⁠پلی باشد و برای کسانی‌ که قصد خرید آیتم‌های مختلف را ندارند نیز گوناگونی کافی‌ برای ادامه بازی را به ارمغان بیاورد. البته با افزایش سطح، شانس امتحان بعضی‌ از اسلحه‌‌های موجود داده می⁠شود، اما با توجه به محدودیت زمانی‌ کوتاه این شانس، آن‌ را می‌توان تنها فرصت امتحانی دانست که بازیکن را تشویق به خرید سلاح مورد اشاره می‌کند. از منظر تعداد هم با اینکه با انبار مهماتی پر از تجهیزات مختلف روبرو نیستیم، اما تنوع کلاسی و ویژگی‌‌های مختلف هر یک از تفنگ⁠ها، باعث تفاوت در کیفیت آن⁠ها شده است و با توجه به این⁠که هر کدام در موقعیت مخصوصی کاربردی هستند و ضعف‌های خود را با برتری داشتن در بخش دیگری خنثی می⁠کنند، بازی کردن با تمامی‌ سلاح⁠ها و یادگیری نقاط قوت و مشخصه⁠های آن⁠ها تا حد زیادی لذت بخش است. با این حال می‌بایست به امکان ناپذیر بودن دریافت همیشگی‌ سلاح‌ها اشاره کرد که با توجه به روال کنونی‌ عناوین آنلاین رایگان، متعجب کننده است. از طریق خرید مستقیم طلا و یا کسب پول داخل بازی، می‌توان تجهیزات مختلفی‌ را برای مدتی‌ از آن‌ خود کرده و از آن‌‌ها استفاده نمود. اما این دسترسی محدود می⁠تواند موجب انتقال حس عدم دریافت پاداش کافی‌ در ازای پول پرداختی شود و وجود آن‌ برای تمامی‌ آیتم⁠ها، تاثیر Grind و یا تلاش برای جمع کردن تمامی‌ آیتم‌های ممکن که یکی‌ از اصلی‌‌ترین دلایل سرگرم کنندگی یک بازی آنلاین چند نفره است را تا حد زیادی بی‌ اثر کند. تغییر این کارکرد، یکی‌ از اصلی‌‌ترین مواردی است که بروز آن‌ در آپدیت‌های آینده، می⁠تواند در کنار افزایش تعداد سلاح ها، موجب ایجاد یک سیستم تجاری برد-برد شود که از طریق آن‌ مخاطب هدف مشخصی‌ برای ادامه تجربه بازی داشته باشد و شرکت سازنده نیز با ارائه مداوم محتوای جدید و فروش آنها، به سوددهی قابل قبولی برسد.

شاید سرور‌های عالی‌ و مستقر در داخل کشور یکی‌ از جذاب‌ترین بخش‌های این محصول باشد. کیفیت ارتباط با سرور و میزان تاخیر در حرکت شخصیت‌های بازی، جزو مهم⁠ترین فاکتور‌های تاثیرگذار بر لذت تجربه بازی‌های اینترنتی هستند؛ و Zula در رسیدگی به این موارد عالی‌ عمل می‌کند. تاخیر ارتباط با دیگر بازیکنان در اکثر موقع نزدیک به ۲۵ میلی‌ثانیه است و در بدترین حالت نیز به ۷۰ میلی‌ثانیه نمی⁠رسد. تیر‌های شلیک شده در همان لحظه به هدف برخورد می⁠کنند و عملکرد دشمنان نیز بدون ذره‌ای اختلال قابل دریافت و عکس‌العمل پذیر هستند. نبود مشکلات معمول گریبان⁠گیر‌ بازیکنان ‌ایرانی در زولا، عامل مهمی‌ در موفقیت و جذب مخاطب آن‌ است. عاملی که می⁠تواند این بازی را حتی هم⁠رده با دیگر رقبای بزرگ⁠تر قرار دهد و در صورت تداوم این بهینگی‌ با افزایش جمعیت بازیکنان، بستر خوبی برای گسترش ورزش‌های الکترونیکی‌ داخل کشور باشد.

گرافیک را نباید مهم⁠ترین بخش یک اثر آنلاین نامید، و بر همین اساس نیز نمی‌توان قسمت بصری را قوی‌ترین بخش Zula قلمداد کرد. سلاح‌ها و محیط در بهترین حالت، مناسب طراحی شده⁠اند و مورد خاصی‌ برای ارائه ندارند. با این حال شاهد باگ‌های پر تعدادی نیستیم و طراحی تفنگ‌ها و لگدشان، با وجود سادگی‌، حس واقعی‌ و خوبی را به استفاده کننده خود می⁠دهند و وجود آپگرید‌های کیفی‌ و ظاهری نیز شلیک با آن⁠ها و کشتن دشمنان را لذت بخش می‌کند. قسمت صوتی مبارزات نیز کاملا فارسی‌ سازی شده است و دیالوگ‌های رد و بدل شده بین کاراکترها و پیام‌هایی‌ که به هنگام کشتن چندی از دشمنان به مخاطب نمایش داده شده و گفته می⁠شوند، به طور کلی‌ ترجمه شده هستند. اما صداگذاری این شخصیت‌ها نمی‌تواند اتمسفر مبارزات را به خوبی القا کند و در بعضی‌ موارد حتی بی‌حوصله به نظر می⁠آید. با این حال صدای اسلحه‌‌ها و افکت‌های محیطی‌ در سطح بسیار خوبی قرار دارد و پیچش صدای هر شلیک در محیط و ترکیب آن‌ با افکت‌های صوتی مختلف برای تمامی‌ تفنگ⁠ها، حضور در میدان نبرد با هدفون را به تجربه‌ای لذت⁠بخش و یا حتی تاکتیکی بدل می‌کند، زیرا گوش سپردن به صدای شلیک و یا حرکت دشمنان، میت⁠واند راه خوبی برای حدس مکان آنها و پیاده کردن تاکتیک‌های مختلف باشد.

با وجود مشکلات مشخص تکرار، عدم وجود نوآوری و سیستم تجاری قابل بهبود، Zula باز هم با ارائه خوب مکانیک‌های استاندارد بازی‌های آنلاین شوتر و داشتن سرور‌های عالی‌ و پایدار در کنار بازیکنان فعال و دوستانه، تبدیل به اثر خوبی‌ شده است که می⁠تواند از طریق به روز رسانی‌های متعدد، اصلاح مشکلات کنونی‌ و انتشار محتوای جدید، در کنار محبوب‌ترین عناوین این ژانر ایستادگی کرده و به دلیل رایگان بودن، در طولانی‌ مدت طرفداران زیادی برای خود پیدا کند.