رسانه‌های بریتانیا، مدارس و نیروهای پلیس موظف شدند دست از شایعه‌پراکنی درباره چالش مومو بردارند؛ شایعات و هشدارهای غیرمسئولانه‌ای که از نظر مقامات دولت بریتانیا بیش از آنکه کمکی به والدین یا کودکان بکند موجب ایجاد ترس و وحشت بی‌دلیل و زیان‌بخش بوده است.
به گزارش روابط عمومی بنیاد ملی بازی‌های رایانه‌ای و به نقل از گاردین، حواشی پیرامون چالش مومو اساسا برپایه یک ادعای دروغ شکل گرفته است. براساس یک شایعه، ادعا شد یک شخصیت مرموز در حال استفاده از پیام‌های واتس‌اپ است تا از طریق آن‌ها کودکان را به خودکشی تشویق کند. وقتی این شایعه‌ها از درون اینترنت به رسانه‌های جمعی راه پیدا کرد، برخی از مسئولین هم بدون داشتن اطلاعات کافی شروع به اظهارنظر کردند و نوعی ترس جمعی را در جامعه دامن زدند.
از نظر کارشناسان آنچه واقعا درباره چالش مومو آسیب‌زننده بوده نه محتوای خود چالش بلکه ترس و اضطراب بی‌دلیلی بوده که با بی‌مسئولیتی برخی رسانه‌ها و مقامات رسمی ایجاد شده و می‌تواند برای کودکان نیز آسیب‌زا باشد.
با دامنه‌دار شدن ماجرای چالش مومو، روز پنجشنبه هفته گذشته بحث به پارلمان بریتانیا هم رسید و این سوال مطرح شد که دولت برای مبارزه با شایعات ایجادشده چه برنامه‌ای دارد؟ آن هم در شرایطی که مدارس برای والدین نامههای هشداربرانگیز ارسال کرده‌اند و تهدیدها و خطراتی را مطرح کرده‌اند که اساسا وجود خارجی ندارند.
اصل شایعه چه بود و از کجا آغاز شد؟
اصل این شایعات از تابستان سال گذشته در سطح جهان شنیده می‌شد اما آغاز آن در بریتانیا زمانی آغاز شد که زنی نوشته‌ای در شبکه‌های اجتماعی منتشر کرد و نسبت به چالش مومو ابراز نگرانی کرد.
مدت کوتاهی بعد، موضوع از طریق رسانه‌های رسمیِ نه چندان به روز، با آب و تاب بیشتر بازتاب یافت و ظرف یک هفته گذشته داستان‌هایی اغراق‌آمیز و غیرواقعی به سرعت تمام رسانه‌ها را فرا گرفتند.
بی‌بی‌سی هم بازی خورد
در حالی که حواشی و شایعات پیرامون چالش مومو هر روز شدت بیشتری می‌گرفت، خبرگزاری بی‌بی‌سی بر اساس نوشته یک افسر پلیس در شبکه‌اجتماعی فیسبوک وارد این بازی شد و داستانی را منتشر کرد که براساس آن چالش مومو توسط هکرها کنترل می‌شود و آن‌ها قصد دارند از این طریق اطلاعات کاربران را به دست آورند. اما پنجشنبه هفته پیش بی‌بی‌سی نیز مثل باقی رسانه‌ها این مقاله را از خروجی خود حذف کرد و به جای آن مقاله جدیدی را قرار داد که درباره دروغ بودن شایعات و ادعاهای قبلی نوشته شده.
خطرات واقعی و «پیش‌گویی‌های خودکام‌بخش»
پیش‌گویی خودکام‌بخش به نوعی از ادعاها مربوط است که گوینده از طریق مطرح‌کردن آن‌ها خود به عاملی برای تحقق پیش‌گویی یا پیش‌بینی‌اش تبدیل می‌شود. در واقع پیش از مطرح‌شدن یک موضوع مشکلی جدی در آن حوزه‌یِ مشخص وجود ندارد اما مطرح‌کردن آن مشکل به شیوه‌ای خاص، خود باعث می‌شود مشکلی ایجاد شود و سپس نظر کسانی تایید می‌شود که ادعای وجود این مشکل را مطرح کرده بودند.
در همین راستا برخی از کارشناسان معتقدند شایعات و داستان‌پردازی‌ها درباره چالش آنلاین «مومو» هم از همین قاعده پیروی می‌کند و با مطرح کردن موضوع خودکشی کودکان که در عمل خطری که وجود نداشته را در رسانه‌ها مطرح می‌کند و ممکن است به نوعی باعث شود کودکان واقعا به سوی چنین خطراتی سوق پیدا کنند.
آن لانگفیلد از فعالان شناخته‌شده حقوق کودکان در بریتانیا در این زمینه می‌گوید: وقتی قصد داریم خطراتی را برای کودکان برجسته کنیم، بویژه در فضای آنلاین، مهم است که کمی از موضوع فاصله بگیریم و بررسی کنیم که خطر واقعی دقیقا کجاست؟
این کارشناس معتقد است: گاهی اوقات هشدار درباره خطراتی که چندان بررسی‌شان نکرده‌ایم حتی اگر با نیت خیر باشد، تاثیرات مخرب روی کودکان را چندین برابر می‌کند، تاثیراتی که شاید اصلا ربطی به موضوعی که واقعا فکر میکردیم دردسرزا است نداشته باشد.
کودکان درک بهتری از رسانه‌ها دارند
لانگفیلد در اظهارنظری جالب از والدین می‌خواهد در مواردی این‌چنینی با فرزندان‌شان مشورت کنند و باور دارد که در بسیاری از مسائل کودکان درک بهتری از رسانه‌های آنلاین دارند تا والدین‌شان.
این فعال حوزه کودکان می‌گوید: ما دریافته‌ایم اغلب خود کودکان، در گفت‌وگو با بزرگسالان قضاوت بهتری از آنچه واقعا خطرناک است و آنچه صرفا توسط بزرگسالان خطرناک در نظر گرفته می‌شود، دارند.
به گفته لانگفیلد اگر والدین و مسئولان عموما اشتباه متوجه مسائل شوند و در مواردی به کودکان هشدار دهند که واقعا خطرناک نیست، در نهایت جایگاه خود را تضعیف می‌کنند و زمانی که مسئله‌ای واقعا خطرناک در کار باشد هشدارهای‌شان جدی گرفته نخواهد شد.
