اولین قسمت از سری فیلم‌های Saw (اره) در سال 2004 اکران شد و اخیرا، آخرین فیلم از سری مذکور با نام Spiral (مارپیچ) به‌صورت محدود در سینماهای سراسر آمریکا به اکران درآمد. در طول هفده سال، سری فیلم‌های Saw میلیون‌ها نفر از طرفداران ژانر سینمای وحشت را سرگرم کرد و همچنین به یکی از پرفروش‌ترین فیلم‌های ترسناک تبدیل شد. این فرانچایز سینمایی یکی از جذاب‌ترین شرورهای سینمای وحشت مدرن را به مخاطب معرفی کرد؛ این شرور که نامش Jigsaw – یک عروسک‌گردان دیوانه – است، به‌مرور با انتشار فیلم‌های بعدی از این سری، در بین تماشاچیان محبوب شد.
منتقدان همیشه رویکرد مثبتی به سری فیلم‌های Saw نداشتند و در مجموع، امتیاز‌های پایینی به هر قسمت از سری اعطا می‌کردند. اما واکنش‌های تند منتقدان، تأثیری بر موفقیت سری فیلم‌های Saw در گیشه فروش نگذاشت. چه عدهای به این فرانچایز سینمایی علاقه‌مند باشند و چه عدهای آن را فرانچایزی «ضد سینما» بدانند، Saw نقش قابل‌توجهی در تحول ژانر وحشت در قرن بیست و یکم داشت؛ کشته‌شدن افراد به فجیع‌ترین شکل ممکن به وسیله گیرافتادن در تله‌های مرگبار، منجر به شکل‌گیری زیر ژانر Splatter Film و خلق فیلم‌های شبه Saw مانند سری فیلم‌های Hostel (مسافرخانه) شد.
برای تماشای آیتم ویدیویی در یوتوب کلیک کنید
در این مقاله قصد داریم به حقایق پیرامون سری فیلم‌های Saw بپردازیم. پس با ما همراه باشید.
10. همه چیز از یک فیلم کوتاه شروع شد
جیمز وان (James Wan) و لی ونل (Leigh Whannell) پس از اتمام دوران تحصیل در مدرسه فیلم‌سازی، تصمیم به ساخت یک فیلم سینمایی گرفتند اما به علت نداشتن بودجه مالی، ترجیح دادند که فیلم مدنظرشان را تنها در یک لوکیشن بسازند. ایده‌های جذاب و بکری جهت ساخت یک اثر سینمایی به ذهن هر فیلم‌ساز خطور می‌کند اما آن‌ها این چالش را پذیرفتند که فیلمی محدود به یک لوکیشن بسازند. خروجی کار آن‌ها فیلم Saw شد؛ فیلمی که از نظر بسیاری از طرفداران و کارشناسان، به عنوان یکی از سودآورترین و بهترین فیلم‌های ترسناک تاریخ سینما قلمداد می‌شود.
ایده ساخت Saw به سال 2001 (سه سال پیش از اکران قسمت اول) بازمی‌گردد، زمانی که وان و ونل فیلم نامه اثر را نوشتند و سعی کردند آن را به یکی از شرکت‌های فیلم‌سازی هالیوودی بفروشند. آن‌ها یک فیلم کوتاه کم هزینه در راستای شرح یکی از سکانس‌های پروژه بلند خود تولید کردند. این فیلم کوتاه مورد توجه شرکت Evolution Entertainment قرار گرفت؛ شرکتی که بعدها به Twisted Pictures تغییر نام داد و بودجه کمی جهت ساخت فیلم بلند Saw به آن‌ها اعطا کرد.
9.ندادن صفحه‌های پایانی فیلم‌نامه به بازیگران فیلم Saw II
سازندگان فیلم Saw II (محصول سال 2005)، 25 صفحه پایانی فیلم‌نامه را در جلسه روخوانی به تیم بازیگری اصلی اثر ندادند. سازندگان قصد داشتند که اطلاعی پیرامون سکانس پایانی اثر به آن‌ها ندهند. بازیگران اصلی تنها در سکانس‌هایی که قرار است کشته شوند، آگاهی داشتند. خوشبختانه، در آن سال شبکه‌های اجتماعی به میزان امروز وجود نداشتند؛ زیرا به هر طریقی، اطلاعات پیرامون سکانس‌های مهم یک اثر سینمایی یا تلویزیونی در فضای مجازی منتشر می‌شود و اشتیاق تماشاگران از تماشای آن کاهش پیدا می‌کند.
با این اوصاف، سازندگان فیلم Saw II پنج پایان مختلف را برای این اثر در نظر گرفته بودند. تمامی سکانس‌های فیلم در یک ساختمان متروکه فیلم‌برداری شد. چهار روز زمان برد تا بتوانند لوکیشن گیر افتادن یکی از شخصیت‌ها در گودال سوزن را طراحی کنند. آن‌ها از 120 هزار سرنگ در این صحنه استفاده کردند. همچنین آن‌ها ژلاتین و مقدار کمی آب به گودال سوزن اضافه کردند تا سرنگ‌ها تحرک بیشتری داشته باشند و لغزنده شوند.
فیلم‌برداری فیلم Saw II در طول 25 روز به پایان رسید؛ سکانس پایانی که Detective Matthew (با بازی دانی والبرگ) به دنبال پسرش به اداره پلیس می‌رود، در حقیقت، در اتاق رختکن عوامل سازنده اثر فیلم‌برداری شد.
8. Saw یک فیلم ترسناک نیست!
با این که فیلم Saw (2004) توانست به اثری پرفروش در ژانر وحشت تبدیل شود اما منتقدان چندان از فیلم اول رضایت کامل نداشتند و آن را اثری «ضد سینما» (Anti-Cinema) و پیرو مولفه‌های Torture Porn نامیدند. جیمز وان و لی ونل مخالف نظر منتقدان بودند. اگر سکانس کشته شدن قربانی توسط تله Reverse Bear را فاکتور بگیریم، خشونت آن چنان در سکانس‌ها عریان نیست. سایر سکانس‌های تله‌ها هم از طریق کات‌های سریع به اتمام می‌رسد تا خشونت به کم‌ترین میزان ممکن نمایش داده شود.
جیمز وان و لی ونل در طی مصاحبه با خبرگزاری AV Club پیرامون اظهار نظر منتقدان راجب فیلم Saw گفتند:
فیلم‌هایی مثل سگ‌های انباری و مرد ماراتن به خاطر سکانس‌های شکنجه‌شان معروف شدند و منتقدان واکنش منفی مانند فیلم ما به این آثار از خود نشان ندادند.
شاید دنباله‌های بعدی اره به نحوی Torture Porn در نظر گرفته شوند اما فیلم اول هرگز این گونه نیست و جیمز وان تاکید دارد که Saw Original را اثری مهیج راز آلود بدانیم.
7. کسب درجه سنی X در سینماهای اسپانیا
فیلم Saw VI (اره 6)، پیش از اکران گسترده در سینماهای اسپانیا، از موسسه فیلم برداری و هنرهای سمعی و بصری (ICAA) درجه سنی X گرفت. خشونت شدید و عریان باعث شد که فیلم Saw VI درجه سنی X را دریافت کند و اکران در سینماهای این کشور محدود شود.
سپس شرکت دیزنی/بوینا ویستا از توزیع این اثر در کشور سر باز زدند، هرچند آن‌ها قبلا یک کارزار بازاریابی قدرتمندی ترتیب داده و بیش از 300 نسخه از فیلم را به سینماهای کشور اسپانیا ارسال کرده بودند. شرکت Buena Vista تلاش کرد تا ICAA را متقاعد سازد تا درجه سنی را کاهش دهند اما تلاش شرکت مذکور بی‌ثمر ماند. در نهایت، شرکت بوینا ویستا موافقت کرد که نسخه سانسور شده فیلم را در سینماهای اسپانیا به نمایش بگذارند.
6. بی‌میلی دارن لین بوزمن برای استفاده از جلوه‌های ویژه کامپیوتری در Saw IV
در سینما، ترنزیشن‌ها (Transitions) نوعی از افکت‌ها هستند که برای انتقال تصویر از نمای اول به نمای دوم مورد استفاده قرار می‌گیرند. در حقیقت، ترنزیشن‌ها جایگزین کات‌های تصویر هستند. این نوع افکت‌ها چه در سینما و چه در ویدیو‌های مختلف، کاربردهای زیادی دارند. بسیاری از ترنزیشن‌ها در نرم افزارهای تدوین کم هزینه وجود دارند اما بعضی از ترنزیشن‌ها در موقع فیلم‌برداری یک اثر سینمایی استفاده می‌شوند که معمولا نتیجه بهتری هم دارند. دارن لی بوزمن در Saw IV از استفاده از جلوه‌های ویژه کامپیوتری منصرف می‌شود و تصمیم می‌گیرد با به کارگیری Seamless Transition، سکانس‌های تله را فیلم‌برداری کند.
قابل توجه به اینکه دارن لی بوزمن (Darren Lynn Bousman) شخصا علاقه نداشت کارگردانی قسمت چهارم Saw را برعهده بگیرد. تهیه کنندگان بالاخره هر روشی را امتحان کردند تا فیلم نامه اثر را به دست بوزمن برسانند. بوزمن با مطالعه فیلم‌نامه و پایان بندی آن شوکه شد. وی به واسطه پایان بندی شوکه برانگیز فیلم نامه اثر، کارگردانی فیلم را پذیرفت. دنیل لی بوزمن کارگردان چند قسمت از سری فیلم‌های Saw از جمله فیلم Spiral بوده است.
5. دو فیلم در یک فیلم!
تهیه کنندگان سری فیلم‌های Saw در نظر داشتند که شخصیت Dr. Lawrence Gordon (با بازی کری الویس) را در یکی از قسمت‌ها دوباره به صحنه بازگردانند. کری الویس اصرار داشت که تنها در آخرین قسمت از سری فیلم‌های Saw، دوباره در نقش Lawrence Gordon حضور می‌یابد.
پس از فروش ناموفق Saw VI در گیشه، شرکت فیلم‌سازی Lionsgate تصمیم گرفت که فیلم نهایی فرانچایز با نام Saw: The Last Chapter، به جای اکران در دو قسمت، تنها در یک اثر 100 دقیقه‌ای ساخته شود. این اتفاق باعث شد که بسیاری از المان‌های موجود در فیلم‌نامه اصلی حذف شوند تا شرکت Lionsgate در صورت احیای فرانچایز یا چراغ سبز به ساخت Spin-Off، آن‌ها را در قصه جدید به کار ببرد. فرانچایز Saw در سال 2017 احیا و امسال هم نهمین قسمت از سری با نام Spiral با بازی ساموئل جکسون و کریس راک در سینماها اکران شد.
4. مرگ جلوی ده‌ها آدم
فیلم Saw 3D (هفتمین قسمت از سری فیلم‌های اره)، تنها فیلم از سری است که یکی از شخصیت‌ها را گرفتار یک تله بیرون از محیط بسته و جلوی ده‌ها آدم در روز روشن می‌کند. از دید بسیاری از طرفداران، این سکانس یکی از به یادماندنی‌ترین سکانس‌های سری فیلم‌های Saw در نظر گرفته می‌شود.
سازندگان فیلم Saw 3D شش مرتبه انجمن تصاویر متحرک آمریکا (MPAA) را وادار کردند تا به اثر درجه سنی R بدهد، در حالی که پیش از آن، فیلم درجه سنی NC- 17 را در آمریکا به علت نمایش خشونت عریان دریافت کرده بود. تمامی سکانس‌های کشته شدن شخصیت‌ها در تله‌ها در روز پایانی فیلم‌برداری شد. سکانس تله گاراژ قرار بود در دنباله‌های ابتدایی به کار برده شود اما شرکت Twisted Pictures در آن زمان این سکانس را بسیار خشن توصیف کرد. اکران فیلم Saw 3D در کشور آلمان ممنوع شد اما پس از بازبینی مجدد، بالاخره در سال 2013 به صورت محدود در سینماها اکران یافت. به علت به کارگیری تکنولوژی سه بعدی، ساخت این فیلم تنها در 9 هفته به اتمام رسید.
در پایان، سینمای ماساچوست آمریکا اشتباهی به جای اکران انیمیشن MegaMind، فیلم Saw 3D را به نمایش گذاشت که این اشتباه برای کودکان حاضر در سالن سینما آزاردهنده بود.
3.Saw در رمان مصور
معمولا دیده بودیم که آثار سینمایی و تلویزیونی اقتباس از رمان‌های مصور باشند اما این که کمیک‌ها از فیلم‌های سینمایی الهام گرفته باشند، ممکن است مورد بی‌توجهی قرار بگیرند. رمان مصور Saw Rebirth (اره: تولدی دوباره) به عنوان پیش درآمد از سری فیلم‌های Saw، در سال 2005 منتشر شد. این رمان مصور داستان شخصیت John Kramer را به تصویر می‌کشد که نشان می‌دهد چگونه به Jigsaw شرور تبدیل می‌شود.
2. Saw III؛ پرفروش فیلم فرانچایز
فیلم Saw III به عنوان پرفروش‌ترین فیلم سری اره محسوب می‌شود؛ فیلم توانست در جدول باکس آفیس برای چند هفته رتبه یک باقی بماند و در نهایت 164.9 میلیون دلار فروش کرد، در حالی که Saw II معادل 147 میلیون دلار در زمان اکران خود فروش داشت. کم‌ترین میزان فروش به فیلم Spiral بازمی‌گردد که تنها 36 میلیون دلار در گیشه فروش داشت؛ تاثیر ویروس کرونا بر محدودیت اکران آثار سینمایی را می‌توان علت فروش کم فیلم Spiral دانست.
1. بی‌خبری کستاس مندیلر از سرنوشت خود در فیلم Saw VI
در پایان فیلم Saw VI، همسر John Kramer، شخصیت Detective Hoffman را در اتاقی زندانی می‌کند و سپس تله Reverse Bear را به صورت وی وصل می‌کند. خوشبختانه، Hoffman موفق می‌شود که تله را شکست دهد، با اینکه نصفی از چانه خود را از دست می‌دهد. با این اوصاف، کستاس مندیلر از سرنوشت نهایی شخصیت Hoffman در فیلم بی خبر بوده است. سازندگان به وی پیرامون سرنوشت شخصیت Hoffman اطلاعی ندادند و از وی خواستند که برای گرفتن برداشت‌های متعدد از سکانس پایانی، حضور داشته باشد.
این حرکت جهت لو ندادن توئیست پایانی از سوی نویسندگان و تهیه کنندگان سری فیلم‌های Saw مرسوم است. پیش از آن نیز گفته بودیم که بازیگران اصلی فیلم Saw II از سکانس پایانی اثر پیش از فیلم‌برداری آگاهی نداشتند.
