در این گفتگو سعی کردیم تا با مطرح کردن سوالاتی در حوزه ی طراحی هنری بازی، نوری بر تاریکی بتابانیم و تجربیات و دستاورد های یکی از فعالان موفق این حوزه را برای شما خوانندگان عزیزی که علاقمند به دنبال کردن مسائل تکنیکی ساخت بازی هستید، به اشتراک بگذاریم. طرف گفتگوی ما در این مصاحبه ، آقای عمار قنبرزاده، دانش آموخته کارشناسی ارشد گرافیک با گرایش طراحی شهری و انیمیشن ازدانشگاه تهران می باشند که در حال حاضر به عنوان کانسپت آرتیست، مدیر هنری و کارگردان در پروژه‌های مربوط به بازی، فیلم و انیمیشن و تبلیغات فعالیت دارند.از پروژه های بازی که در آنها فعالیت داشته اند میتوان به عناوینی چون سوشیانت، هپی لند، بیداری (خاکسترهای سوزان) اشاره کرد.
اجازه بدید در ابتدا با این سوال ساده شروع کنیم، کانسپت آرتیست کیست؟
خود کانسپت در واقع زبان و اندیشه صاحب ایده و نحوه ارتباطش با اطرافیان است. کانسپت در لغت به معنای فکر و تصور است اساسا. بنابراین کانسپت آرت و هنر مفهومی، علی الخصوص تکنیک دیجیتال که در موردش صحبت می‌کنیم، در واقع مسیر و الفبای تیم تولید یک پروژه بازی، انیمیشن و یا یک فیلم است. و آرتیستی که در این جایگاه قرار دارد بایستی توانایی برآورده کردن این انتظارات را داشته باشد .در واقع کانسپت آرتیستها منابع اصلی قوای تخیل یک تیم یا پروژه میباشند.
این فرد میتواند طراح کاراکتر، محیط(Environment) ، مکانیک، ماشین آلات و یا هرچیزی باشد. در حوزه‌های جدید به طور مثال با رشد شبکه‌‌های اجتماعی هم اکنون شاهد موشن گرافیک‌های جدید و کانسپت آرتیستهایی هستیم که در آن حوزه فعالیت میکنند. جهان کانسپت آرتیستها مانند تمام هنرمندان بسیار بزرگ و بی انتهاست.
از مسیری که باعث علاقمندی شما به این حرفه شد بفرمایید.
خوشبختانه شانس این را داشتم که از سنین کودکی با اتفاق جالبی مثل کنسول‌های بازی آتاری، سگا و پلی استیشن آشنا بشم. من از دوران کودکی مثل خیلی از بچه‌های دیگه عاشقانه گیم بازی می‌کردم. از همون دوران طراحی هم می‌کردم و علاقه داشتم در همین فضا کار کنم. بعد ها متوجه شدم که گرایش و علاقه‌مندی ای که دارم به ازای آن شغلی در دنیای گیم، انیمیشن، سینما وجود دارد. به همین علت خیلی مشتاق شدم و به سمت این حرفه خیز برداشتم.
اولین بار در یک پروژه انیمیشن به عنوان طراح استوری بورد حضور داشتم و بعد از آن وارد فضای گیم شدم.در حال حاضر روی چند بازی شخصی مشغول به کار هستم که در مراحل اولیه و ایده پردازی قرار دارند و همینطور به موازات معمولا درگیر فضای CGI هستم.
از دید شما، وظایف یک کانسپت آرتیست در یک پروژه ساخت بازی چیست؟
این موضوع خیلی بستگی به شرایط و سبک و سیاق آن پروژه دارد. اما غالبا و عموما کانسپت آرتیست وظیفه دارد تا زبان کارگردان و تیم تولید پروژه باشد و ایده، طرح و سناریوی بازی را انتقال بدهد. حتی زمانی که سنَد بازی نوشته میشود کانسپت آرتیستها حضور دارند و در مورد گرافیک، اتمسفر و سبک و سیاق بازی به تیم تولید کمک میکنند. اگر بر فرض ما دنیای جدیدی را تعریف می‌کنیم که اصلا خارج از سیاره زمین است و گونه ای جدید از حیات را در آن تعریف می‌کنیم این وظیقه کانسپت آرتیست است که نشان دهد از لحاظ بصری این سیاره جدید را چطور ببینیم. و تیم را به دید و نقطه نظر مشترکی برساند. این مسئولیت یک کانسپت آرتیست است که تمام جزئیات از کاراکتر‌ها گرفته تا فضا، معماری، نورپردازی و رنگ را در اولین قدمهای تولید مشخص کند.
ابزارها چه نقشی در حرفه شما دارند و خود شما از چه ابزارها و نرم افزارهایی استفاده میکنید؟
برای نقاشی دیجیتال از تبلت Cintiq استفاده میکنم که سخت افزار خیلی خوبی است. از زمانی که توانستیم به صورت دیجیتال کار کنیم، قابلیت ویرایش و ترکیب رنگ‌ها روی تصاویر به شدت زیاد شده و خود این ابزار ویژن‌ها و دسترسی‌های جدیدی به ما داد. به نظر من نقش نرم افزار خیلی پر رنگ نیست که بگوییم این آرتیست چون از یک نرم افزار خاص استفاده کرده کیفیت کار او بهتر است. در کشور خودمان نرم افزاری وجود ندارد که کسی به آن دسترسی نداشته باشد و با قیمت‌های خیلی ارزان در دسترس هستند. درسته قانون کپی رایت به هر دلیلی رعایت نمیشود اما از این شرایط میشه به عنوان یک فرصت استفاده کرد.
نرم افزار‌ها و ابزارهای خوبی در حال حاضر در دسترس داریم اما غالبا برای رسیدن به یک هدف پلتفرم‌ها و تاکتیک‌هایی وجود دارند که به طور مثال از نرم افزار فتوشاپ، نرم افزار 3D و یا نرم افزار افتر افکت استفاده می‌کنیم و قالب پروژه را می‌بندیم.
چیزی که یک اثر را متمایز میکند قدرت درست آرتیست و دانش او در حیطه فعالیتش است.
پیشنهاد شما برای علاقمندان به این رشته برای شروع چیست؟
من اطمینان دارم که اکثر کانسپت آرتیستها و یا حداقل افرادی که بنده باهاشون در ارتباط هستم از خیلی قبل‌تر ها دغدغه طراحی را داشتند. یعنی پایه این مهارت وسیع و گسترده این است که از همان ابتدا درگیر طراحی و دیزاین باشید. بدون استثنا یک کانسپت آرتیست خوب حتما باید مهارت شناخت آناتومی، ترکیب بندی، پرسپکتیو، نور، سایه و تمام مبانی لازم برای اینکه یک تصویرگر باشد را در مرحله اول داشته باشد. در مراحل بعد شناخت و فیزیک رنگ‌ها، فیزیک نور و اثرات آن بر محیط و متریال‌ها میتوانند دید خوبی به علاقه مند‌های این رشته بدهند.
در عین حال باید سعی داشته باشید که همواره آگاهی و اطلاعات کسب کنید، از جامعه شناسی گرفته تا طراحی لباس برای فرهنگ‌های مختلف، مردم شناسی، با سلاح ها آشنا باشید و ادواتی که در دوران مختلف استفده می شدند و همینطور یک سیر اجمالی حداقل در مورد تاریخ ملت ها داشته باشید. دیدن آثار هنرمندان دیگر مثل کمیک‌ها، خیلی کمک میکند.فیلم.کتاب وهر سورس و رفرنس جالب توجه میتواند باعث بهتر و بهتر شدن ما بشود.
در ادامه گفتگو درباره بازار بازی های ویدیویی و همچنین مشکلات و کاستی ها و برتری های حوزه ی ساخت بازی های ویدیویی هم با ایشان گفتگو داشتیم که در ادامه مطالعه خواهید کرد
ارزیابی شما از اتمسفر بازی سازی در ایران چیست ؟
به نظرم قبل از ارزیابی اتسمفر بازی سازی اول باید بازار آن را در نظر بگیریم. همونطور که می‌دونید نسل جوان ما میانگین سنی پایینی دارند و بسیار علاقه مند به بازی، به طور کلی مردم علاقه زیادی به تکنولوژی روز و جدید دارند در نتیجه پتانسیل بسیار خوبی وجود دارد. در کنار آن مراکز آموزشی‌ای که در زمینه آموزش ساخت بازی این روزها به وجود آمده کمک خیلی بزرگی به این جریان خواهند کرد. اما اتمسفر بازی سازی در ایران ماجرای متفاوتی دارد. بدین خاطر که پشتیبانی از بازی ساز ها دولتی است، مثل بازار انیمیشن که مدت ها دولتی بود و هست هنوز. سازمانی مثل بنیاد بازی های رایانه ای به عنوان تنها متولی جریان بازی سازی در ایران به نظرم هیچوقت آنطور که باید و شاید عمل نکرده، بنیاد میتوانسته مسیر هموار تری را برای بازی سازی در کشور فراهم کنه و به نظرم خیلی موفق نبوده.
در واقع نمیشود گفت همکاریها جامع و کاملند . خیلی وقتها حمایتها فقط در حد در اختیار گذاشتن اتاق و فضا برای کارکردن بوده که خب این امکانات خیلی کمی هست برای ساخت بازی.
جوی که در صنایع بازی سازی ایران است، حتی نمیدانم آیا میشود بهش گفت صنعت یا خیر؟ چون بازی سازی به عنوان یک صنعت پردرآمد شناخته میشود و همه از این موضوع آگاه هستیم. معتقدم برای داشتن صنعت بازی سازی هنوز راه نرفته داریم. بازی های بزرگ ما اندازه تعداد انگشت های یک دست هم نیستند. اما در حوزه اپلیکیشن فعالیت های خوبی داشتیم اما به اشل انتشار داخلی. در سطح برون مرزی هم تعدادی از بازی های ایرانی منتشر شدن اما خیلی محدود بوده. به نظرم اگر متولیان این جریان مانند بنیاد بازی های رایانه ای و دیگران سعی در گسترش فضا داشته باشند و از این روند ساخت کپی نمونه های ضعیف فاصله بگیریم و بتونیم خلاقیت و ایده های خود بچه ها را وارد کارکرده و از آن ها حمایت های مالی و معنوی کرد و همچنین برنامه درست و تدوین شده‌ای برای انتشار بازی ها داشته باشیم، مسلما بازخورد های خوبی خواهیم داشت و این راه کوتاهی نیست که بشود یک شبه به آن رسید. اگر برنامه ریزی درست داشته باشیم به زودی این اتفاق رخ میدهد، چرا که افرادی که در این زمینه فعالیت میکنند خیلی مستعد و با انگیزه و خستگی ناپذیر هستن. اگر بتونیم آکادمیک به این قضیه بپردازیم قطعا خروجی بهتری خواهد داشت چون ما در حال حاضر غیر از چند آموزشگاه به صورت محدود ویک رشته ی دانشگاهی صرفا نظری ( اگر اشتباه نکرده باشم) در این زمینه فضای آموزشی دیگری نداریم..
هیچوقت برای درس هایی مهم اساتید لازم را در دانشگاه نداشتیم. امکانات که بماند. کسی را برای آموزش عالی به کشور های دیگه نفرستادیم. خیلی وقت هست که دیگرشیده نمیشود شخصی برای پیشرفت دراین رشته ها به دانشگاه های خارج از کشوربه عنوان بورسیه فرستاده بشه تا در اون رشته تحصیل کنه وتجربه کسب کنه و بعد از بازگشت به به اون صنعت کمک کنه. البته هستند آرتیستهایی که تجارب ارزشمندی رو از همکاری با کمپانیها و پروژه های فاخر با خودشون به همراه آوردند… حال بعضی ها به هر نحوی شانس انتقال تجاربشان را دارند و برخی نه.
این ها راهکارهایی هستن که ما میتوانیم از آنها استفاده کنیم، نیروی جوان متخصص به نظرم کم داریم اما به جایش انرژی و انگیزه مزاعف داریم . سورس و منابع مکتوب بسیار فراوان وغنی ادبیات داستانی اسطوره ای و حماسی ما میتواند پشتوانه ی بسیار خوبی برای نویسندگان داستانهای بازی باشد. صد حیف که چه آثار زیبا و ماندگاری میتوانند خلق شوند اما در پیچ و خم بوروکراسی های اداری گاها و یا سهل انگاریهای مسئولین تلف میشوند…
در حال حاضر چند آموزشگاه در این زمینه فعالیت میکنند اما همونطور که میدانید جو آموزشگاه ها محدود است، هیچگاه نمیتوانند به لحاظ اشل و تاثیرگذاری در جایگاه دانشگاه ظاهر شوند. هرچند برخی از آنها به لحاظ بار علمی و آموزشی نمایش چشمگیری داشتند.
نمیدانم چرا از این صنعت زیبا و پول ساز حمایت لازم نمیشود، حتی با اینکه ممکن است جهت گیری فرهنگی و سیاسی هم ازش بشود، کما اینکه این کار در سطج جهانی هم اتفاق میفتد. ولی ما اول باید بستر آموزشی گیم رو در کشور فراهم کنیم تا افراد زمانی که قصد انتخاب رشته دانشگاهی دارند به راحتی بتونند تصمیم بگیرند وبا آگاهی این مسیر را ادامه بدهند.
آیا تجهیزات سخت افزاری مناسب و کافی برای تولید گیم در ایران وجود دارد ؟
در زمینه تجهیزات چه در بحث بازی سازی و چه در مورد انیمشن به نظرم از لحاظ مالی مشکلاتی هست. در واقع وجود دارند اما به اندازه ای نیست که ما بگوییم از لحاظ سخت افزاری و نرم افزاری خیلی فاصله داریم. شاید یک سری از تجهزات درجه 1 را در کشور نداشته باشیم اما به نظرم مشکلاتی که الان در حوزه تولید بازی داریم هنوز به آن مراحل نرسیده که نیاز به این تجهیزات احساس بشود. ما در بحث مدیریت . جذب سرمایه . بازگشت سرمایه و فروش .خلاقیت، ایده پردازی، گرافیک کلی اثر مشکل داریم. هر چنداعتقاد دارم که قسمت های هنری بازی های ما بهتر از قسمت های فنی عمل کرده اند.
نقش رسانه ها در رشد و گسترش فرهنگ بازی و بازی سازی چیست ؟
رسانه ها باعث هرچه بهتر دیده شدن صنایع و دستاوردها و معرفی آنها به بازار هدف هستند و میتوانند جو مثبتی بسازند. خیلی از خانواده ها دیدگاه خیلی مثبتی نسبت به بازی ها ندارند. بازی هایی که تولید میشوند صرف نظر از اینکه برای چه گروه سنی هستند و چه شرایطی دارند ، ممکن است هنجارها و نا هنجاری های مختلفی رو داشته باشند و حاشیه هایی داشته باشند. تجربه این را داشتم که یک بازی خوب به علت عدم پوشش و حمایت درست رسانه ای، مهجور ماند و اتفاقات جالبی برایش رخ نداد. اما وظیفه و رسالت رسانه ها ست که در صنعت گیم وارد بشوند. اندکی جان و روح تازه در کالبدش بدمند و پتانسیل بازی سازهای ما رو به بازار و مردم نشان بدهند. چون معمولا تصور چیز دیگری است در این باره.
نهایتا آرزومند روزهای درخشان و پرشکوهی برای بازی و بازی ساز ایرانی هستم.. و از بازی سنتر ممنونم که فرصت این مصاحبت رو در اختیارم گذاشت.
