بازی «گنشین ایمپکت» در سال 2020 سر و صدایی به راه انداخت که حتی موفق به جلب توجه مخاطبینی شد که هیچ نوع شناختی نسبت به بازیهای گاچا نداشتند. نه تنها گنشین ایمپکت بزرگترین لانچ جهانی را در تاریخ بازیهای کامپیوتری کشور چین داشت بلکه توانست به خانههای گیمرهای کنسولی و پیسی راه یابد. اتفاقی که خیلِ عظیمی از گیمرها خوابش را هم نمیدیدند! چطور ممکن است یک بازی موبایل free-to-play که شامل خرید داخل برنامهای میشود در دل دهها هزار مخاطبی جا باز کند که تا دیروز بازیهای موبایل را به سخره میگرفتند؟
برای رسیدن به جواب این سوال بهتر است نگاهی بیاندازیم به صنعتی که گنشین ایمپکت را تولید کرد و در امتداد آن، به بررسی دیگر بازیهایی بپردازیم که ممکن است همچون گنشین ایمپکت تجربهی خوبی را برای بسیاری از مخاطبین رقم بزنند.
فهرست:
گاچا چیست و از کجا سر و کلهاش پیدا شد؟
قمار، دادگاه و کاپیتالیسم
آیا بازیهای گاچا جنبهی مثبت هم دارند؟
راهنمای گاچا بازی کردن برای گیمرهای کنسولی و پیسی
بهترین بازیهای گاچا
گاچا چیست و از کجا سر و کلهاش پیدا شد؟
اصطلاح گاچا به دستگاههای گاچاپون یا گاشاپون بازمیگردد که در دههی شصت میلادی، در ژاپن تولید و نصب شدند. گاچاپون فیالواقع دستگاههای بازی قماری هستند که شما با قرار دادن سکههای پول در آنها بهطور شانسی کپسولهای اسباببازی دریافت میکنید اما تفاوت عمدهی گاچاپون با دیگر دستگاههای مشابه این است که نمیدانید در داخل کپسول چه اسباببازیای پنهان شده (به همین منظور از آنها بهعنوان دستگاه قمار یاد کردم).
تاریخچهای مفصل و غنی پشت این دستگاههای قمار دوستداشتنی وجود دارد که در طول سالیان توانستند قلب صدها هزار ژاپنی را بهدست آورند؛ از سینماها گرفته تا هُتلهای عشق، در سراسر کشور ژاپن این دستگاههای گاچاپون قابل رویت هستند. [منبع]
دستگاههای گاچاپون در منطقهی آکیهابارا
در سال 2010، شرکت کونامی که همواره گرایش شدیدی به ماشینهای پوچینکو و بهطور کُلی قمار داشت تصمیم گرفت تا مسیر خود را حداقل در زمینهی بازیهای موبایل تغییر دهد -تصمیمی که بعداً سراسر سیاست شرکت را تحتالشعاع قرار داد- و شروع کرد به ساخت عنوانی جدید که با پورتهای دسته دوی بازیهای قبلیاش فرق داشت.
عنوان «Dragon Collection» یک بازی کارتی کلیشه برای گوشیهای موبایل بود که در آن میتوانید با هیولاهای مختلف بجنگید و داک خود را با جمعآوری کارتهای مختلف تشکیل دهید. امانکتهای که به نسبت Dragon Collection را از دیگر بازیهای همسبک خود جدا میکرد، سیستمی که با استفاده از آن کارتهای جدید بهدست میاوردید. بعد از به پایان رساندن هر مأموریت، یک گنجینه به شما هدیه داده میشد که بهصورت «رندوم» در آن تعدادی کارت قرار داشت. اما از آنجایی که تعداد کارتهای بازی بسیار زیاد بودند شما فقط با انجام مأموریتها نمیتوانستید کارتهایی که میخواستید را بهدست آورید مگر اینکه به شکل خارقالعادهای خوششانس میبودید. بنابراین اکثر بازیکنهای علاقمند مجاب میشدند تا با خرید گنجینههای جدید شانس خود را برای بهدست آوردن کارت مورد علاقهشان بالا ببرند؛ درست مانند کپسولهای اسباببازی گاچاپون! [منبع]
و اینجا نقطهای بود که بسیاری معتقدند بازیهای گاچا در صنعت ویدئوگیم خلق شدند. موفقیت شگفتانگیز Dragon Collection نظر بسیاری از سازندگان را به خود جلب کرد. طی چند سال گذشته شرکتهای زیادی تصمیم گرفتند تا مکانیک اصلی Dragon Collection را به روشهای مختلف پیادهسازی کنند و با سوءاستفاده از سرتونینِ مغز (یک واکنش شیمیایی در بدن که عامل اصلیِ اعتیاد مردم به قمار، سوشال مدیا و غیره است) پول هنگفتی به جیب بزنند.
شهرت بازیهای گاچا زمانی به اوج خود رسید که شرکتهای نامدار صنعت گیم مانند نینتندو و اسکوئر اینکس نیز شروع به تولید چنین بازیهایی کردند؛ یکی از نمونههای اخیر این موضوع بازی Nier Reincarnation است که بهدنبال موفقیت بازی Nier Automata تولید شد.
موفقیت Dragon Collection به یک اقتباس انیمهای از استودیوی سریال برزرک و پوکمان ختم شد.
همانطور قابل حدس است، از زمان 2010 بازیهای گاچا سیر تکاملی قابل توجهی را سیر کردند و انواع و اقسام متُدهایی در این بازیها گنجانده شده و بهبود پیدا کرده تا به شکلی بهینه، کسانی که مستعد اعتیاد به قمار هستند را بهقول معروف گرفتار کنند! برای مثال زمانی که یک بازی گاچا را شروع میکنید شانستان برای گرفتن شخصیتهای خوب بالاست حتی اگر یک ریال خرج نکنید. این موضوع بسیاری را وارد یک تجسم واهی میکند که شاید در امتداد بازی نیز به همین اندازه خوششانس خواهند بود بنابراین خرج کردن پول ارزشش را دارد. البته که این خوششانسی بهطور «کامل» از بین نمیرود اما زمانی فرد واقعاً درگیر قمار میشود که میخواهد شخصیت مورد علاقهاش را بهدست آورد. بهخاطر اینکه در گذشته به شکلی مهندسیشده خوششانس بوده فکر میکند بهدست آوردن شخصیت مورد علاقهش نیز کار آسانیست درحالی که عموماً شانس بهدست آوردن یک شخصیت مشخص کمتر از یک درصد است! بله، کمتر از یک درصد. الان احتمالاً پیش خودتان میگویید: خُب چرا یکی باید همچین کاری کند؟ به دو دلیل: 1 – وجود ایونتها و فستیوالهای مختلف که شانس گرفتنِ برخی شخصیتها را در بازهی زمانی محدودی بالا میبرند. وجود این ایونتها بهخاطر محدودیت زمانی بازیکنها را ترغیب میکند تا در این برهه پول خرج کنند تا بتوانند به شخصیتی که دوست دارند برسند. 2 – بیاطلاع بودن از احتمالات بازی. البته این موضوع باتوجه به قوانینی که بسیاری از کشورها درمورد بازیهای گاچا اعمال کردهاند بهتر شده است. درحال حاضر اغلب بازیهای گاچا بهخاطر فشار دولت مجاب هستند تا احتمالات گرفتن شخصیتها و آیتمها را برای عموم مردم به اشتراک بگذارند، موضوعی که تا همین چندسال پیش انجام نمیشد. البته باید خاطرنشان کرد که اکثر مردم احتمالات ریاضی بازیِ گاچای مورد علاقهشان را سرچ نمیکنند.
قمار، دادگاه و کاپیتالیسم
بازیهای گاچا مانند هر ژانر دیگری گونههای مختلف دارند و هر کدام به شکل و شمایل خودشان مکانیکهای گاچا را پیادهسازی میکنند. بازی Dragon Collectionکه دربارهاش صحبت کردیم در دستهی «گاچای کامل» قرار میگیرد که در سال 2012 بهطور تمام و کمال در سراسر کشور ژاپن از جانب دولت ممنوع اعلام شد. در گاچاهای کامل شما با گرفتن آیتمهای مختلف (بهشکل شانسی) قادر به ساخت آیتمهای قویتر هستید تا بتوانید بازی را ادامه دهید. شانس شما برای گرفتن این آیتم میتواند به سمت صفر طی کند و گاهی حتی صفر است! و پیش آمده که برخی هزاران دلارِ امریکا برای گاچاهای کامل خرج کردهاند بدون اینکه آیتم مورد نظرشان را بهدست آورند. [منبع]
دیاگرام تشریح سیستم گاچا از تحقیقات دانشگاه واسِدای ژاپن. [منبع]
البته که این انتقادها و فشارهای قضایی به گاچاهای کامل ختم نمیشوند و بسیاری از منابع علمی، قضایی و دولتی این بازیها را محکوم کردهاند و آنها را یک نوع «پولشویی» خواندهاند. [منبع]
بازیهای گاچا از جانب گیمرها نیز بازخورد منفی دریافت کردهاند و بسیاری ورود گنشین ایمپکت به کنسولها و کامپیوترهای خانگی را نگرانکننده دانستهاند. (از این جهت که ممکن است استراتژیهای گاچا در دیگر بازیهای کنسولی اعمال شود.)
آیا بازیهای گاچا جنبهی مثبت هم دارند؟
بهنظرم بله! در این موضوع که وجود سوراخ سمبههای قضایی باعث میشود تا بسیاری از شرکتها از جوانان و نوجوانان سوءاستفادهی مالی و روانی کنند تا اهداف کاپیتالیستیک خودشان را دنبال کنند، شکی نیست. منتهی باتوجه به اینکه این بازیها free-to-play هستند و هرکسی میتواند آنها را بازی کند، فکر میکنم به نسبت برای مردمانی که در کشورهایی نظیر ایران زندگی میکنند میتواند جایگزین قابل توجیهی باشد. بعید میدانم بتوان عنوانی با کیفیت گنشین ایمپکت در بازار پیدا کرد که از ابتدا تا انتها مجانی باشد! و همینطور باید اضافه کرد که خرج کردن برای این بازیها الزاماً چیز بدی نیست مگر اینکه در آن زیادهروی شود و من این موضوع را بهعنوان کسی میگویم که چندبار زیادهروی کرده! اگر از عنوانی خوشتان آمده چراکه نه؟ یک مقدار محدودی پول هم برایش خرج کنید شاید شخصیت مورد علاقهتان هم بدست آوردید.
راهنمای گاچا بازی کردن برای گیمرهای کنسولی و پیسی
بعد از انتشار گنشین ایمپکت بسیاری از گیمرهایی که اغلب با کنسولها و پیسی سروکله دارند، علاقمند شدند تا بازیهای بیشتری مانند گنشین را تجربه کنند. اگر این جمله شما را توصیف میکند پس لازم نیست راه دور بروید چرا که انجام دادن بازیهای گاچا حتی اگر نمیخواهید گوشی دستتان بگیرید بینهایت ساده و راحت است.
در ابتدا لازم است تا نرمافزار BlueStacks را روی کامپیوتر خود دانلود کنید که درواقع یک امولاتور پرسرعت اندروید است. نگران کنترلر بازی یا نحوهی اجرای بازیها نباشید. من تقریباً تمام بازیهایی که در این مطلب دربارهشان نوشتهام را بدون هیچ مشکلی روی BlueStacks 5 اجرا و بازی کردم.
نمایی از گیمسنتر برنامهی BlueStacks 5
بعد از نصب نرمافزار هم میتوانید بازیها را بهطور مستقیم از گوگلپلی یا گیمسنتر دریافت کنید و یا اینکه فایلهای apk را بهطور جداگانه دانلود و نصب کنید. من روش اول را توصیه میکنم چراکه در روش دوم یکی دوبار به مشکل برخوردم اما برای روش اول باید حواستان باشد که بسیاری از بازیها را نمیتوان با آیپی ایران دریافت کرد.
اگر بخواهم در این بازیها roll بخرم باید چیکار کنم؟ بهترین روش قاعدتاً خرید گیفت کارت است. اگر روی بلواستکس بازی میکنید، باید گیفتکارت گوگلپلی خریداری کنید تا بوسیلهی آن بتوانید از طریق سیستم درونبرنامهای خرید کنید.
بهترین بازیهای گاچا
قبل از اینکه وارد خود لیست شویم لازم است اشاره کنم که من فقط و فقط بازیهایی را در لیست قرار دادهام که خودم به اندازهی کافی تجربهشان کردم و هیچکدام براساس سایت، منبع یا نظر دیگری نوشته نشده. بنابراین ممکن است بازیهایی باشند که یا من بازی نکردهام یا دوست نداشتم.
پ.ن: بهدلیل شهرت بسیار زیاد گنشین ایمپکت و اینکه بارها در متن به آن اشاره شد در لیست قرارش ندادم.
Arknights (آرکنایتس)
سال انتشار: 2019 (چین) – 2020 (جهان)
کشور: جمهوری خلق چین
سبک: Tower Defense
مناسب برای: دوستداران بازیهای استراتژی و جهانهای تاریک و آخرالزمانی
در آرکنایتس شما نقش یک دکتر را در جهانی آخرالزمانی بازی میکنید که مسئولیت یافتن پادزهری برای نجات مردمی را دارد که به یک بیماری فراگیر دچار شدهاند. از طرفی یک گروه انقلابی آنارشیست سعی دارند تا دولت فاسدی که عامل اصلی این کابوس بوده را سرنگون کنند و دشمنتان محسوب میشوند! حرفهای زیادی میتوان درمورد تِم بازی و لایههای سیاسی داستانیاش زد و بخشهای زیادی وجود دارند که بهنظرم به شکلی آیرونیک بد و غیرقابل توجیه هستند اما گیمپلی آرکنایتس بخشی است که آن را برجسته میکند. شما با کنترل اوپرِیتورهای متعدد باید از پایگاههایتان در مقابل «آدم بدها» محافظت کنید. یک جورهایی میتوان آرکنایتس را به Plants vs. Zombies تشبیه کرد با این تفاوت که بهجای سبزیجات باید از وایفوهای خرگوشی و گربهای (!) برای محافظت از منابعتان استفاده کنید.
Granblue Fantasy (گرنبلو فنتسی)
سال انتشار: 2014
کشور: ژاپن
سبک: آرپیجی
مناسب برای: دوستداران نقشآفرینیهای ژاپنی و سری فاینال فانتزی
گرنبلو فنتسی یکی از عناوین به نسبت مهجور است چراکه بهطور رسمی تا به امروز خارج از ژاپن عرضه نشده گرچه بهطور کامل ترجمه شده و میتوان آن را به راحتی خارج از ژاپن تجربه کرد. فقط حواستان باشد که در حین اجرای بازی یک توتوریال برای ساخت اکانت تماشا کنید چون باید اول اکانت بسازید بعد زبان بازی را به انگلیسی عوض کنید. لازم است این را هم اضافه کنم که برای تجربهی گرنبلو حتماً نباید BlueStacks نصب کنید، خود بازی شامل نرمافزاری برای پیسی میشود و همینکه از طریق browser قابل اجراست.
گرنبلو فنتسی به جرئت گاچاگیم مورد علاقهی من است و بهنظرم در زمینهی داستانی، طراحی شخصیتها و بسیاری دیگر در میان دیگر بازیهای گاچا کمنظیر است که این موضوع جای تعجب ندارد چراکه سازندگان بازی پیشکسوتهای قدیمیِ سری فاینال فانتزی هستند! داستان بازی در سرزمینی خیالی و فانتزی سپری میشود و ستینگی بسیار مشابه به فاینال فانتزیهای قدیمی دارد. شما کنترل پسر یا دختری جوان را برعهده میگیرید که در کنار دوستان جدیدش راهی ماجراجویی میشود.
پ.ن: گرچه خود بازی اصلی مهجور واقع شده اما به لطف اسپینآف Granblue Fantasy Versus و انیمه و مانگای اقتباسیاش حتی در ایران نیز این فرانچایز تا حدی یکی دو سال اخیر مورد توجه قرار گرفته.
Shadowverse (شَدووِرس)
تاریخ انتشار: 2016
کشور: ژاپن
سبک: Card game
مناسب برای: دوستداران بازیهای کارتی
اگر گرنبلو فنتسی نظرتان را جلب کرد بد نیست نیمنگاهی هم به بازی دیگر شرکت Cygames بیاندازیم که برخلاف گرنبلو به شکل جهانی نیز عرضه شده و از همان اول که یک کاتسین انیمهای پخش میشود، میفهمیم که باجت بیشتری به آن اختصاص دادهاند تا گرنبلو فنتسی.
شدووِرس نسبت به پریکئول معنوی خودش، Rage of Bahemut و همینطور بازی کارتی محبوب بلیزارد، Hearthstone به مراتب منصفانهتر طراحی شده است و میزان شانسی بودن را کاهش داده. لازم به ذکر است که یک سیستم تکاملی نیز در بازی قرار گرفته تا کارتهایی که دارید را بتوانید ارتقا دهید، عنصری که باعث میشود افراد free-to-play نیز بتوانند از بازی لذت ببرند.
متأسفانه یا خوشبختانه شدووِرس برخلاف گرنبلو فنتسی روی بخش مولتیپلیر سرمایهگذاری کرده و من تا جایی که بخش داستانی را پیش بردم به این نتیجه رسیدم که حتی نزدیک هم نیست بخش داستانی به گرنبلو درحالی که مولتیپلیر بازی هیجانانگیز و جذاب پیاده شده.
Another Eden (انادر ایدِن)
تاریخ انتشار: 2017 (ژاپن) – 2019 (جهانی)
کشور: ژاپن
سبک: آرپیجی
مناسب برای: دوستداران نقشآفرینیهای ژاپنی و سری فاینال فانتزی
انادر ایدن نیز مانند گرنبلو فنتسی توسط پیشکسوتهای قدیمی JRPG ساخته شده و داستانی بسیار شبیه به مجموعهی Chrono دارد. داستان درمورد یک خواهر و برادر سادهی روستایی است که طبق معمول داستانهای آرپیجی درگیر ماجرایی به مراتب بزرگتر از آنچه تجسم میکنند میشوند و باید در این امتداد جهان را از چنگان پلید فرمانروایی نژادپرست نجات دهند که میخواهد بشر را از زمین پاک کند!
اگر بهدنبال عنوانی هستید که بیشتر داستان محور است و روی مکانیکهای آرپیجی تمرکز دارد، Another Eden و سیستم گاچای بسیار محدودش انتخاب مناسبیست.
لازم به ذکر است که پورتهای کنسولی بازی در راه هستند و هماکنون میتواند آن را از استیم نیز دریافت کنید.
Dragalia Lost (دراگلیا لاست)
تاریخ انتشار: 2018
کشور: ژاپن
سبک: اکشن آرپیجی
مناسب برای: دوستداران بازیهای اکشن و استایلیش
دراگلیا لاست را نیز Cygames ساخته اما تفاوت عمدهاش با دیگر عناوین Cygames این است که ناشرش «نینتندو» بوده و کاملاً این موضوع در محصول نهایی مشهود است. داستان گرچه کلیشهای شروع میشود اما شخصیتها به حدی دوست داشتنی، رنگارنگ و جذاب هستند که این موضوع را تا حد زیادی جبران میکند. گیمپلی دراگلیا لاست حتی از داستانش بهتر است و برخلاف اغلب بازیهای گاچا نوبتی نیست و روی واکنش سریع شما سرمایهگذاری میکند. میتوان گیمپلی دراگلیا لاست را با عناوینی مانند دیابلو یا Final Fantasy Crystal Chronicles مقایسه کرد و حقیقتاً پتانسیل اعتیادشان را دارد!
یکی از نکاتی که دراگلیا لاست را برجسته میکند، رابطهاش با بازیکنهای free-to-play است. من تاکنون یک ریال هم برای این بازی خرج نکردهام و هرگز احساس نکردم که «نیاز» دارم برای پیشرفت در بازی پول خرج کنم. شخصیتی که در همان ابتدای بازی در اختیارتان قرار میگیرد یکی از بهترین شخصیتها در سراسر بازیست و دلیل اصلی کسانی که پول خرج میکنند گرفتن شخصیتی خاصی است که در نظر دارند و یا نمیتوانند کمالگرایی خود را کنترل کنند.
و اما مهمترین ویژگی دراگلیا لاست برای من موسیقی و گرافیک هنریاش است. به حدی این بازی زیبا و استایلیش طراحی شده که برخی آن را پرسونای جهان گاچا معرفی میکنند! حتی اگر نمیخواهید دراگلیا لاست را بازی کنید توصیه میکنم حداقل آلبوم موسیقیاش را گوش دهید. (یکی از نمونههای ترکهای بازی.)
Guardian Tales (گاردین تیلز)
تاریخ انتشار: 2020
کشور: جمهوری کره
سبک: اکشن آرپیجی
مناسب برای: دوستداران بازیهای نوستالوژیک و زلداهای دوبعدی
بازی گاردین تیلز یکی از بهترین عناوینی است که از جهان گاچا بیرون آمده و صد در صد جزو عناوینی است که دوست دارم در آینده بیشتر بازی کنم. گاردین تیلز به سبک JRPGهای کلاسیک ساخته شده اما پایش را فراتر از صرفاً یک عنوان نوستالوژی میگذارد و به بازیکن اجازه میدهد تا با جستوجو کردنِ جهان و گشتوگذار به منابع و جوایز بسیاری دست پیدا کند که نیاز به پرداخت پول ندارند. مکانیکهای زیادی در بازی گنجانده شده که آن را تبدیل به یک ارزش ارزشمند میکند حتی اگر قصد ندارید برایش خرج کنید؛ از زدن کمپ، همنشینی با یارانتان هنگام ماجراجویی، درست کردن گیلدگرفته تا رِیدهای گروهی و شرکت در اِرینا و مسابقات.
GamerBraves گاردین تیلز را به زلداهای دوبعدی تشبیه کرد از آنجایی که در هردو بازی با دوربینی مشابه به حل معما و مبارزه با هیولاها با استفاده از آیتمها و استراتژیهای مختلف میپردازید. لازم به ذکر است که آرت پیکسلی بازی نیز جزو بهترینهایی است که در سالهای اخیر دیدهام.
Fate/Grand Order (فیت/گرند اوردر)
تاریخ انتشار: 2015 (ژاپن) – 2017 (جهان)
کشور: ژاپن
سبک: آرپیجی تاکتیکی
مناسب برای: دوستداران سری فِیت و طرفداران شخصیتهای تاریخی!
سری فیت یکی از بزرگترین جهانهای فیکشن حداقل در مقیاس پاپ کالچرهای مدرن محسوب میشود. در آینده مطلبی در رابطه با این مجموعه خواهم نوشت اما بهطور خلاصه (اگر درمورد فیت اطلاعاتی ندارید) کافی است بدانید که در آن شخصیتهای تاریخی متعدد مانند آرش کمانگیر، حسن صباح و اسکندر کبیر احضار میشوند و با یکدیگر میجنگند!
Fate Go عنوانی است که بیشتر از همه (در کنار گنشین ایمپکت) برایش خرج کردهام! اگر خیلی حساب شده Fate Go را با استفاده از راهنماهای موجود در اینترنت بازی کنید نیازی به خرج کردن پول تا حد ممکن ندSارید اما به حدی شخصیتهای این عنوان جذاب هستند (قدیمی و جدید) که بهشدت شما را وسوسه میکنند! شاید به جرئت بهترین گالری شخصیتها را در میان بازیهای گاچا داشته باشد.
داستان Fate Go یکی از گستردهترینها در میان بازیهای گاچاست و با هر آرک (سینگولاریتی) یک برههی تاریخی در جهان فیت را نشان میدهد. چندین انیمه و مانگای بسیار عالی هم از روی آرکهای این بازی اقتباس شدهاند که برای فهم کاملشان نیاز است تا Fate Go را بازی کنید.